Kapma Nedir?

KAPMA a. Kapmak eylemi.

—Hidrol. Yeraltı kapması, bir akarsuyun yeraltından daha üstteki bir örtünün suyunu alması. (Bir örtünün suyu, bir kırık yoluyla, daha altta bulunan bir kaynak tarafından kapılabilir. Bir ırmak, bir diğerinin altından geçen su örtülerini kapabilir.)

—Jeomorfol. Karstik su kapması, bir karst bölgesinde, bir yeraltı su akışının yüzeydeki akıştan farklı olan ve bir ırmağın suyunun bir başkasına doğru çevrilmesiyle sonuçlanan düzenlenişi. (Su kapması olayıyla karşı karşıya kalan akarsu tümüyle kuruduğunda “karstik bir su kapması" sözkonusu olur. Doubs’nun gömülmesiyle beslenen Loue’nun durumu böyledir.)

—Jeomorfol. ve Hidrol. Bir akarsuyun bir bölümünün komşu bir su yolu tarafından saptırılması. (Bk. ansikl. böl.)

—Yerbil. Katı kafeste, bir ana iyonun yerini, daha yüksek değerlikli ender bulunan bir iyonun alması.

—ANSİKL. Jeomorfol. ve Hidrol. Akarsu havzalarının subölümü çizgilerinin zamanla geriye ve yanlara doğru değişmesinde rolü olan kaplamaların iki ana kökeni vardır: egemen olan bir akarsuyun başının, komşu akarsu vadisine doğru gerilemesi (Akdeniz yönündeki akaçlaması Atlas okyanusu yönündeki akaçlamasına egemen olan Cövennes bu türün örneğidir); bir akarsuyun, yatağının yükselmesi sonucu bitişik havzaya boşalması. Paris havzası' nın doğu bölümünde bulunan ve özellikle W. M. Davis'in dikkat çektiği (Moselle, Morin vb.) birçok akaçlama sapması, büyük bir olasılıkla, geriye aşınmadan çok, komşu nehirler arasında alüvyonlaşma hızının farklı olmasının sonucudur. Akarsu kolunun olaya etkin bir katkısı olmadığından, su yolunun bu kendiliğinden gerçekleşen değişimlerini gerçek kapmalardan ayırmak yerinde olur. Boşalma söczüğünün kullanılması olayın nedenleri üstünde yanılgıya düşmeyi önler. Bir akarsuyun, bir menderes boğazını keserek kendi yolunu kısaltması için, “kendi kendini kapma” teriminin kullanılması uygun değildir. Bununla birlikte, bir menderesin aşağı çığıra taşınması bir akarsu kolunun aşağı vadisini terk etmesine yol açabilir; bu durumda dokunumla (ya da değmeyle) kapmadan söz edilebilir. Çoğu kez kapma noktasını belirten ayırtedici bir dirsek ve kapılmış akarsuyun yukarı çığırından gelen yuvarlak çakıllarla bezenmiş ölü ya da iyi akaçlanmamış bir vadidir.

Kaynak: Büyük Larousse

MsXLabs Üye Girişi