Tüm hayvanların kanında bulunan bir steroid lipid (yağ) olan kolesterol, hücrelerin işleyişi ve hormonların üretimi için gereklidir. Düşük kolesterolün bazı yan etkileri olabilir ancak “kolesterol eksikliği” oldukça nadir görülen bir durumdur. Vücudumuz, ihtiyaç duyulan kolesterolün neredeyse tamamını ürettiği için dışarından ekstra kolesterol almaya ihtiyaç duymaz. Aşırı kolesterol tüketimi nedeniyle yükselen kolesterol seviyesi ise kalp ve damar hastalıklarının başlıca nedeni olarak gösterilmektedir. Kolesterol sadece hayvansal gıdalarda bulunduğu için az hayvansal gıda tüketenlerin ve vejetaryenlerin kolesterol seviyeleri genellikle normale yakın düzeydedir.
Basit bir testle kolesterol seviyenizi öğrenebilir ve eğer yüksekse beslenmenizde yapacağınız değişikliklerle kolesterolünüzü düşürebilirsiniz. Aşağıda yüksek oranda kolesterol içeren ve kolesterolü yüksek olanların kaçınması gereken besinlerin kısa bir listesi yer alıyor. Doktorunuza veya bir beslenme uzmanına danışarak kolesterolü düşürmek için tüketmeniz ve tüketmemeniz gereken gıdalar hakkında daha detaylı bilgiler alabilirsiniz.
Yüksek Kolesterollü Gıdalar
Yumurta Sarısı: 100 gramda 1234 mg kolesterol oranıyla yumurta sarısı tüm besinler arasında en yüksek kolesterol değerine sahiptir. Tek bir yumurta sarısı 210 mg kolesterol ile günlük kolesterolün yaklaşık %70’ini karşılar.
Karaciğer, Kaz Ciğeri: Kolesterol karaciğer tarafından üretildiği için doğal olarak hayvanları bu organı kolesterol bakımından zengindir. 100 gram ciğer günlük alınması gereken kolesterolün yaklaşık 2 katı kadar kolesterol içerir.
Tereyağı: 100 gram tereyağı 215 mg kolesterol içerir ve bu oran günlük kolesterolün %72’sine denk gelir. Tabii tereyağını ya da diğer yağları sadece kahvaltıda tükettiğimizi düşünmek bizi yanıltabilir. Aşağı yukarı tüm pastane işlerinde, hazır gıdalarda ve atıştırmalıklarda yağ kullanılmaktadır.
Karides: 100 gram karides günlük alınması gereken kolesterolün %65’i kadar kolesterolü tek başına karşılar.
Kahvaltılıklar: Yağlı peynir, yumurta, salam, sosis, sucuk gibi kahvaltılıklar birer kolesterol deposudur ve kolesterolünüzü kontrol altında tutmaya çalışıyorsanız bu kahvaltılıklar yerine meyve, yağsız peynir ve salata tüketmelisiniz.
Yağlı Balıklar: Balık yağı sağlıklı ve vücut tarafından üretilmeyen omega yağ asitlerini içerdiği için pek çok beslenme uzmanı tarafından önerilmektedir ancak yağlı balıklar ya da balık yağı aynı zamanda yüksek miktarda kolesterol içermektedir. Bunun için doktorunuzun tavsiye ettiği miktardan fazla balık yağı tüketmeniz kolesterolünüzü yükseltebilir.
Peynir: İyi bir protein ve kalsiyum kaynağı olan peynirin bazı türleri (özellikle tam yağlı olanları) yüksek miktarda kolesterol içermektedir.
Yüksek Kolesterol İçeren Besinler
Yumurta, yumurta sarısı
Dana böbrek
Balık yağı
Havyar
Tavuk ciğeri
Kaz ciğeri
Ördek ciğeri
Dana ciğeri
Kuzu ciğeri
Sığır ciğeri
Kuzu dalak
Tavuk taşlık
Sığır dalağı
Istakoz
Karides
Yengeç eti
Krem peynir
Tereyağı
Sığır
Balık
Tavuk
Dondurma
Sonuç olarak; uzmanların dengeli beslenme için en önemli tavsiyesi; “ne yerseniz yiyin, kararında ve haftanın günlerine paylaştırarak yiyin“. Yani her gün et ürünü yerseniz kolesterolünüzün yükselmesi kaçınılmaz ancak bu hiç et yememeniz gerektiği anlamına gelmiyor. Eğer haftanın 1 günü et tüketip geri kalan günlerde sebze ağırlıklı beslenirseniz bunun kolesterol değerlerine olumsuz bir etkisinin olmayacağı söyleniyor. Tabii kolesterolünüz çok yüksekse özel bir beslenme programına sadık kalmanız gerekebilir.
