KARDEŞ a.
1. Aynı ana ve/ya da babadan doğan erkek ve/ya da kız çocuklar; bu çocuklardan birine göre öteki; Erkek kardeş. Kız kardeş. O benim kardeşim. (Bk. ansikl. böl.)
2. Yaşça küçük olan kardeş: Ağabeyi ve iki kardeşiyle birlikte aynı odayı paylaşıyorlar.
3. Kendisine kardeş gibi bağlanılan, kendisiyle, çıkar, duygu, düşünce vb. bağları kurulan kimse: Sen benim için bir kardeşsin.
4. Bir aile olarak düşünülen bir grubun üyesi olan kimse: Ben bir denizciyim, bütün denizciler benim kardeşimdir. Din kardeşlerim.
5. Tkz Genellikle adı bilinmeyen yaşıt kimseler için seslenme sözü olarak kullanılır: Kardeş, o kitabı nereden aldın?
6. Eğretileme olarak, aralarında bir bağ ya da büyük benzerlik bulunan şeyler için kullanılır: Uyku ölümün kardeşidir, iftira ve kıskançlık kardeştirler.
7. Aralarında çok sıkı ve yakın ilişki bulunan iki kuruluştan, iki kentten, iki ülkeden vb. her biri için kullanılır: Kardeş okul. Kardeş şehir.
8. Bir kimseyi kardeş bilmek, onu kardeş saymak, ona kardeşiymiş gibi inanıp güvenmek. || Kardeş değil karataş, çok kötü kardeş için söylenir. ||Kardeş gibi, birbiriyle çok yakın, candan arkadaşlar için kullanılır: Biz onunla kardeş gibiyizdir; kardeşe yakışır biçimde: Kavga etmeyin, kardeş gibi geçinin. || Kardeş kardeş, kardeşçe, kardeş gibi. ||Kardeş kavgası, bir ülkede birlikte yaşayanlar arasında beliren görüş ayrılıklarından doğan silahlı çatışma: Kardeş kavgasını körükleyen kötü bir tutum. || Kardeş payı, bir şeyi yarı yarıya bölüşme. || Bir şeyi kardeş payı yapmak, onu eşit olarak bölüşmek ya da bölüştürmek: Benim yiyeceklerimi kardeş payı yaparız. ||Kardeşten ileri olmak, çok candan, çok yakın arkadaş olmak. ||Bir kimseyi kardeşten ileri bilmek, onu gerçek dost, candan arkadaş saymak, ona inanıp güvenmek.

—Denize. Kardeş gemi, EŞGEMİ’nin eşanlamlısı.

—Masonl. BİRADER'in eşanlamlısı.

—ANSİKL. Huk. Kardeşler arasında hısımlık bağı vardır. Bu hısımlık ikinci dereceden kan hısımlığıdır. Kardeşler arasında evlenme yasaktır. Türk Med. k., ana baba bir ya da baba bir, veya ana bir kardeşler arasında evlenmeyi yasaklamıştır (mel. 92). Kardeşler arasında yasadan kaynaklanan mirasçılık vardır; ana ve baba miras bırakandan önce ölmüşse miras, miras bırakanın kardeşlerine geçer (Türk Med. k. md 440). Kimi durumlarda kardeşler arasında nafaka yükümlülüğü de olabilir. Herkes, yoksulluk içinde bulunan erkek ve kız kardeşlerine yardımla yükümlüdür. Ancak, erkek ve kız kardeşler varlıklı olmadıkça kendilerinden nafaka istenemez (Türk Med. k. md. 315, 316).