Anadolu Notları - Reşat Nuri Güntekin

ANADOLU NOTLARI, Reşat Nuri Güntekin’in yolculuk yazıları (I. Cilt 1936, II. Cilt 1966). 1933-1939 yıllarında Çatalca, Adapazarı, Bursa, Afyon, Denizli, İzmir, Niğde, Diyarbakır vb. gibi kent ve kasabalara yapılmış yolculuklara ait gözlemleri yansıtır. O dönemde Milli Eğitim Müfettişi olan yazar tren, otoray, otobüs, kamyon ve otomobille sürdürdüğü yolculukları, sürücülere ve taşıtlara ait değerlendirmelerı dile getirir. Karoserileri taşralı arabacılar tarafından yapılmış kamyonlar, yerel çizgiler kazanmıştır. Notların yazıldığı yıllar için yeni bir mesleğin temsilcileri sayılan şoförler, ilkel araçlarla yolda kalan taşıtları onarabilen uyanık, cana yakın, ama sürat delisi kimselerdir.

Temizlikten uzak, banyoları, tuvaletleri düzensiz otellerde kalanlar henüz birbirlerini rahatsız etmeden yaşamayı da öğrenememişlerdir. Sağlık hizmetleri, su, temizlik gereksinmeleri karşılanmayan, gazete, kitap ulaşmayan kasabalar değişme, yenileşme sürecinin çelişkilerini yaşar, örneğin balolar verilir... Yolculuğun tanıttığı insanlara, kahveleri dolduran kişilere, dert döken köylülere, anlayıp kavrama merakıyla yaklaşan yazar, sevginin temellendirdiği portreler çizer. Kasaba kasaba dolaşan tulüat tiyatroları, cambazlar, kasaba delileri, taşra sosyetesi, devlet düşkünleri, bu portreleri zenginleştirir. Yazarın askeri Doktor olan babasıyla geçmişte yaptığı yolculuklardan anılar, Servet-i Fünun’da 1896'da çıkmış ilk resimli Bursa röportajına ait bilgiler, 1930'ların gerçeklerini farklı bir temelle birleştirir. Notlar, genel niteliğiyle kentli aydının taşra yaşamına, kasaba gerçeklerine bakışını dile getirir.

Kaynak: Büyük Larousse

MsXLabs Üye Girişi