Musluk suyu ile doldurulmuş bir çaydanlık ocakta ısıtılacak olursa bir süre sonra su çaydanlıktan taşmaya başlar. Suyun taşması, ısınma sırasında su moleküllerinin hızlanması ve buna bağlı olarak suyun hacminin artmasından kaynaklanır. Hacim artışı yani genleşme ısının madde üzerindeki etkilerinden birisidir. Isının diğer bir etkisi de sıcaklık değişimidir. Dışarıdan ısı alan maddelerin sıcaklığı artar, ısı kaybeden maddelerin sıcaklığı ise azalır. Sıcaklık ölçmede kullanılan termometreler ısınan maddenin genleşmesi esasına göre yapılmıştır.

“Termometre Nasıl Yapılır?” etkinliğinde kullandığınız gliserinde olduğu gibi maddenin hacmi ısınma sırasında artar, soğuma sırasında ise azalır.

Yapısında renklendirilmiş alkol (ispirto) ve cıva gibi sıvılar kullanılan termometrelere sıvılı termometre adı verilir. Sıvılı termometreler, alt kısmında haznesi bulunan ince cam borudan yapılmıştır. Isınma sırasında termometrenin haznesinde bulunan sıvı genleşir ve cam boru içerisinde yükselmeye başlar. Soğuma sırasında ise sıvının hacmi küçüldüğü için cam borudaki sıvı seviyesi alçalır.

Termometrelerdeki sıcaklık değerleri doğada gerçekleşen bazı olaylar dikkate alınarak belirlenir. Bunun için genellikle buzun erime ve suyun kaynama sıcaklıkları esas alınır. Ancak farklı bilim insanları tarafından geliştirilen termometrelerde bu sıcaklıklar farklı rakamlarla ifade edilmektedir Ülkemizde ve birçok ülkede kullanılmakta olan Celcius (Selsiyus) termometresinde buzun erime sıcaklığı 0 (sıfır), suyun kaynama sıcaklığı ise 100 kabul edilmiştir. Buna karşılık buzun erime sıcaklığının 32 veya 273, suyun kaynama sıcaklığının da 212 veya 373 gibi rakamlarla ile ifade edildiği termometreler de yapılmıştır.