Astronot (Uzayadamı)

ASTRONOT (Fransızcada Astronaute), Bir uzay aracının pilotu ya da yolcusu (Yerleşmiş bir geleneğe göre Sovyet uzay gemisinde yolculuk eden bir kişiyi belirtmek için Kozmonot terimi kullanılır).

Astronot sözcüğü, genellikle, Amerikan uzay gemisinde yolculuk etmiş kişileri belirtir. Geniş anlamıyla bu sözcük aynı zamanda böyle bir yolculuğu yerine getirmek amacıyla seçilmiş kişiler için de kullanılır. Bir astronot birliği kurma kararı, ilk kez 1958’de Amerika Birleşik Devletleri'nde, Mercury pilotlu uzay uçuşları tasarısının hazırlık çalışmaları çerçevesinde alındı. Başkan Eisenhovver, ilk Amerikalı astronotların Birleşik Devletler Hava (US Air Force) ya da Deniz Kuvvetleri (US Navy) pilotları arasından seçilmesine karar verdi. Seçimde genel ölçütler şunlardı: 40 yaşını geçmemek, yüksek mühendis diplomasına sahip olmak, deneme pilotluğu eğitimi görmek ve en az 1 500 saat uçmuş olmak. Böylece I. astronot grubunu oluşturan 7 astronot seçildi ve adları 9 Nisan 1959’da açıklandı.

17 Eylül 1962’de yapılan astronot grubu seçimi için (II. grup) yaş sınırı 35'e indirildi ve uçak sanayisinde ya da NASA’da deneme pilotluğu yapmış olmak yeterli görüldü. Daha önceki koşulların böylece yumuşatılması, 9 astronottan ikisinin siviller arasından seçilmesini sağladı (bunlardan biri Ay’da ilk yürüyen insan Neil Armstrong’dur). III. grup için (18 Ekim 1963’te 14 kişi seçildi) pilotluk deneyimine verilen önem azaltıldı ve üniversite diploması öncelik kazandı. 28 Haziran 1 965'te seçilen IV. grup astronotları ise çok farklı ölçütlere göre saptandı, bu grup (toplam 6 kişi), Tıp ya da Fen Bilimleri Doktoru olan astronotlardan oluştu, 4 Nisan 1966'da seçilen V. grubun 19 astronotu da IV. grupta öngörülen ölçütlere göre belirlenmiş pilot astronotlardı. NASA, 4 Ağustos 1967'de fen bilimci VI. astronotlar grubunu ve 14 Ağustos 1969’da da vazgeçilmiş bir askeri programdan aktarılan VII. pilot astronotlar grubunu oluşturdu.

1962-1980 yılları arasında Mercury, Gemini, Apollo, Skylab ve Apollo-Soyuz programları çerçevesinde, toplam 73 astronot adayından 43'ü uzaya gönderildi, ilk gruplardan kimi astronotlar, daha sonra gerçekleştirilen uzay mekiği programınada katıldı. Ancak bu yeni program için, astronot seçimlerinin her yıl yinelenmesine karar verildi. Bu seçimlerden ilki 16 Ocak 1978'de yapıldı. Altısı kadın olmak üzere 35 kişi (15 pilot-astronot ve 20 fen bilimci) seçildi. Öte yandan uzay mekiği uçuşlarına profesyonel astronotlar dışında,' özel görev alanında uzman astronotlar da katıldı, bunlar çok iyi bildikleri bilimsel aygıtları uzayda kullanmak üzere kısa bir eğitimden geçiriliyordu. Bu çerçeve içinde yabancı astronotlar da mekikle uzaya gitme fırsatı buldu.

Kaynak: Büyük Larousse

MsXLabs Üye Girişi