Türk Ceza Kanunu'nda Ceza Türleri

Hapis Cezasının Ertelenmesi, Ceza Erteleme Nedir?

TCK ve Ceza İnfaz Kanunu hükümlerine göre kural olarak kişi işlediği bir suçtan dolayı cezalandırılır ve cezası da infaz edilir. Ama bazı şartların bir arada gerçekleşmesi halinde kişiye verilen cezanın infazından vazgeçilebilirç TCK’da bu imkanı sağlayan bir ceza erteleme kurumu olan hapis cezasının ertelenmesi kurumu mevcuttur.
Hapis cezasının ertelenmesi, suç işlediği tespit edilen fakat bir daha suç işlemeyeceğine kanaat getirilen şahsın kişiliği dikkate alınarak cezanın belirlenen bir deneme süresi için infaz edilmemesi, deneme süresi “iyi halli” geçtikten sonra cezanın infaz edilmiş sayılmasına yol açan bir ceza erteleme kurumudur.
Hapis cezasının ertelenmesi, 5237 sayılı TCK’da ayrı bir başlık halinde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir (TCK md. 51). Cezanın ertelenmesi için ceza miktarının ceza erteleme kurumunun uygulanmasına uygun olması, daha önce kasten işlenmiş bir suçtan mahkum olunmaması, yargılama sırasında tekrar suç işlenmeyeceği yönünde mahkemece kanaate varılması olmak üzere toplam üç koşulun bir arada bulunması gerekir.

Hapis Cezasının Ertelenmesi, Ceza Erteleme Şartları

1) Cezanın Miktarı Yönünden Ceza Erteleme Şartı
Yargılama neticesinde mahkum olunan cezanın miktarı 2 yıl veya daha az ise hapis cezanın ertelenmesi mümkündür. Yani, mahkeme tarafından verilen ceza 2 yıl 1 ay ise diğer koşullar gerçekleşse bile ceza miktarı nedeniyle sanık hiçbir şekilde ceza erteleme kurumundan faydalanamayacaktır. Ceza yönünden öngörülen koşul, mutlak bir önşart niteliğindedir.
İstisna: Hapis cezasının ertelenmesi için zorunlu olan 2 yıllık ceza miktarı sınırı, 18 yaşından küçük çocuklar ve 65 yaşından büyük kişiler için 3 yıldır. Yani, 18 yaşından küçük bir kişi 3 yıl ceza aldığında bu ceza ertelenebilir.

2) Kasten İşlenmiş Bir Suçtan Mahkum Olmamak
Yargılanan kişiye verilen hapis cezanın ertelenmesi için kişinin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı 3 aydan fazla hapis cezasına mahkum edilmemiş olması gerekir. Ceza erteleme kurumundan yararlanacak kişi daha önce taksirle bir suç işlemişse (Örneğin, trafik kazası veya iş kazasıyla ölüme neden olmak, taksirle bir kişiyi yaralamak) aldığı cezanın miktarı ne olursa olsun hapis cezasının ertelenmesi kurumundan yararlanabilir. Ceza erteleme uygulamasına engelleyen suç, daha önce kasten işlenmiş suçlardır. Suç kasten işlense bile yargılama neticesinde 3 ay veya daha az hapis cezası verilmişse yine cezanın ertelenmesi mümkündür. Daha önce işlediği suçtan dolayı adli para cezası almışsa yine ceza erteleme kurumundan yararlanabilir.

3) Yargılama Sırasında Tekrar Suç İşlemeyeceği Kanaatinin Mahkemede Oluşması
Hapis Cezasının ertelenmesi, cezanın suçlunun kişiliğine uygun hale getirilmesi anlamını taşır. Dolayısıyla kişinin yargılama sırasındaki tutum ve davranışları, suçu işlemede pişman olup olmadığı, ileride suç işleyip işlemeyeceği hususu yargıç tarafından değerlendirilerek ceza ertelemesi yapılıp yapılmayacağına karar verilir. Hemen belirtelim ki hakimin burdaki değerlendirmesi sübjektif bir değerlendirme olamaz, yargıç olguları dikkate alarak bir değerlendirme yapacak, ulaştığı sonucu da gerekçeli kararında açık ve Yargıtay’ın denetimine imkan sağlayacak şekilde gerekçelendirecektir.

4) Hapis Cezasının Ertelenmesi İçin Zararın Giderilmesi Şartı
Hakim tüm koşullar gerçekleşse bile cezanın ertelenmesini mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen geri verme veya tazmin suretiyle giderilmesi şartına bağlı tutabilir. Zararın giderilmesi koşulu ceza erteleme kararı için zorunlu bir koşul değildir. Bu durumda mağdurun veya kamunun uğradığı zarar giderilinceye kadar kişinin cezası cezaevinde infaz edilir, zarar giderilince de hükümlü cezaevinden serbest bırakılır.

Hapis Cezasının Ertelenmesi Halinde Denetim Süresi ve Yükümlülükler
Hapis cezasının ertelenmesi, hükümlüye uyulması zorunlu birtakım sorumluluklar yükler. Mahkeme ceza erteleme kararı verdikten sonra, bir denetim süresi belirler. Bu denetim süresi iki türlüdür; ya mahkeme hükümlü için hiçbir yükümlülük belirlemeden sadece belirlenen sürenin “iyi halli” geçmesini yeterli sayar veya belirlenen denetim süresi içerisinde hükümlünün birtakım yükümlülükleri de yerine getirmesi aranır.
Hakkında hapis cezası erteleme kararı verilen hükümlü 1 yıldan az ve 3 yıldan fazla olmamak üzere bir denetim süresine tabi tutulur. Bu sürenin alt sınırı, mahkum olunan ve ceza erteleme kararına konu olan ceza süresinden az olamaz. Yani yargıç, hükümlüye 2 yıl 6 ay ceza vermişse artık 1 yıllık bir denetim süresi belirleyemez, en az 2 yıl 6 aylık bir denetim süresi belirlenmesi gerekir.
Denetim süresi içinde bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam ederek bir meslek ve sanat öğrenmesinin sağlanmasına karar verilebilir. Bu durumda örneğin bir hükümlünün 3 yıl boyunca marangozluk atölyesinde bu işi öğrenmesine karar verilebilir.
Ceza erteleme halinde hükümlü bir meslek veya sanat sahibi ise, hükümlünün bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılması suretiyle üretime katılımının sağlanmasına karar verilebilir. 18 yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkânı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine, mahkemece karar verilebilir.
Denetim süresi, hapis cezasının ertelenmesine ilişkin mahkeme kararının kesinleşmesinden sonra başlar. Kural olarak denetim süresi iyi halli geçirildiği takdirde hükümlünün cezası infaz edilmiş sayılır. Fakat hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hâkimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi hâlinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir.

Hapis Cezasının Ertelenmesinin Memurluğa ve Diğer Kamu Görevlerine Etkisi
Hapis cezasının ertelenmesi halinde dahi ortada bir mahkumiyet hükmü vardır. Mahkumiyet hükmü yargılanan kişinin cezaevine girmemesi, velayet-vesayet hakkını kullanması gibi bazı sonuçlar dışında kişinin hayat alanına ceza hukuku müdahalesine neden olur. Hakkında ceza erteleme kararı verilen kişinin cezası 1 yıldan fazla ise, ceza infaz edilene kadar memuriyet veya milletvekilliği gibi kamu görevlerine aday dahi olamaz.
Hapis cezasının ertelenmesi, çoğu zaman Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kurumuyla karıştırılmaktadır. Bu iki kurum arasındaki fark ve hangi kurumun daha çok lehe olduğu somut durumun özellikleri dikkate alınarak bir Ceza avukatı ile görüşülmelidir. Ceza erteleme halinde kişi hakkında cezaevine girmek dışında bazı sonuçlar doğuran bir mahkumiyet hükmü vardır, hükmün açıklanmasının geri bırakılması halinde ortada sonuç doğuran bir mahkumiyet hükmü olmadığından bu halde kişi memur da olabilir milletvekili de.

Bir Kişi Hakkında Kaç Kez Ceza Erteleme Kararı Verilebilir?
Eğer hakkında ceza erteleme kararı verilen kişinin daha önce adli sicil kaydı olmamasına rağmen aleyhine cezası kesinleşmeyen birden fazla davası varsa, koşulları sağlamak kaydıyla tüm doayaları hakkında ceza erteleme kararı verilebilir. Örnek vermek gerekirse, 01.02.2015-20.02.2015 tarihleri arasında 3 farklı olayda 3 farklı suç işleyen kişinin hiçbir cezası henüz kesinleşmediğinden 3 dava dosyasından da ceza erteleme kararı verilebilir.

Hapis Cezasının Ertelenmesi Kararı Aleyhine Temyiz veya İtiraz Mümkün müdür?
Hapis cezasının ertelenmesi kararı temyiz edilebilir. Mahkeme ceza erteleme karar verdiği sırada yargılanan kişi duruşmada hazır bulunuyor ise kararın verilmesinden itibaren 7 gün, duruşmada hazır değilse kararın posta yoluyla kendisine ulaşmasından itibaren 7 gün içinde karar temyiz edilebilir. Temyiz incelemesi Ankara’da bulunan Yargıtay tarafından yapılmaktadır.

Ataköy-Bakırköy-İstanbul / Avukat Baran Doğan Hukuk Bürosu

Kaynak

MsXLabs Üye Girişi