Dünya Benzeri Dış Gezegen 'Kepler-22b'

Yaşanabilir Bölgede İlk Dış Gezegen Bulundu Kepler-22b

NASA 5 Aralık 2011’de yaptığı bir duyuru ile Kepler uzay aracının, ilk kez Güneş benzeri bir yıldız çevresindeki yaşanabilecek bölgede bir gezegen bulduğunu açıkladı. Yaşanabilecek bölge (habitable zone) ile kastedilen, gezegen yüzeyinde sıcaklığın sıvı su bulunmasına uygun olmasıdır. Kendi yıldızının yaşanabilir bölgesinin tam ortasında yer aldığı, değişik ek verilerle de doğrulanan gezegene Kepler-22b adı verildi.

Kepler-22b şimdiye kadar yaşanabilir bölgelerde bulunan gezegenlerin en küçüğü, ama gene de çapı Dünya'nınkinden 2,4 kat büyük. Gezegenin henüz gazlardan mı, sıvılardan mı yoksa Dünya gibi katı bir yüzeyden mi oluştuğu bilinmiyor. Bunun ileriki araştırmalarda ortaya çıkarılması ümit ediliyor.

NASA duyurusunda Kepler tarafından 1000 kadar daha yeni gezegen keşfedildiği, bunlardan 10 kadarının yıldızlarının yaşanabilir bölgelerinde bulunduğu da açıklandı. Her gezegen için gerçek durum ek yeni verilerle doğrulanmak durumunda. Kepler-22b bu doğrulamanın yapıldığı ilk gezegen.

Yaşanabilir bölgelerin sınırında iki gezegen bulunduğu da NASA tarafından doğrulandı. Bunlar bizim Güneşimizden daha küçük yıldızların çevresinde dönüyorlar. Bizim Güneş sistemimizde sınır gezegenler Mars ve Venüs’tür.

Kepler uzay aracının amacı özellikle başka yıldız sistemlerinde gezegen keşfetmek. Şimdiye kadar 2000 kadar gezegen keşfedilmiş durumda. Kepler’in gezegen keşfetmek için kullandığı başlıca üç metot var. Aşağıdaki kaynaklarda bunlar açıklanıyor. En işe yarayan yol yıldızının önünden geçen bir gezegenin yıldızdan gelen ışığı çok az da olsa azaltması.

İzlenen yıldızların ışık şiddeti 96 megapiksel çözünürlük ve çok yüksek ışık duyarlığına sahip bu kamera ile ölçülmekte. Keşfedilen ışık azalmaları sürekli izlenerek gerçekten bir gezegenden olup olmadığına karar vermek için üç kez düzenli olarak bu azalmanın görülmesi gerekiyor.
Kepler-22b, ilk kez Mayıs 2010’da fark edilmiş. Gezegenin kendi yıldızının önünden üçüncü kez geçmesi ve bunların belli aralıklarla olması ile gezegenin varlığı doğrulanmış ve yıldızına uzaklığı saptanmış. Dünya’dan 600 ışık yılı uzaklıkta bulunan gezegenin bir yılı 290 güne denk geliyor. Çevresinden döndüğü yıldız bizim Güneşimize benziyor. Gene G-sınıfından, ama büyüklüğü ve sıcaklığı biraz daha az.

Kepler uzay aracının işi oldukça yoğun. Kuzey Gökyüzünde taradığı ve gezegen bulunmasına uygun olan Kuğu (Cygnus) ve Şilyak (Lyra) takım yıldızları bölgesinde 150.000 kadar yıldızın izlenmesi isteniyor. Bu sayı aslında Samanyolu Gökadamızda bulunduğu tahmin edilen 100-200 milyar yıldızın çok küçük bir kısmı.

NASA, Kepler tarafından gözlemlenen gezegen adaylarını ayrıca yeryüzü teleskoplarından ve Spitzer Uzay Teleskopu'ndan da izliyor. Gezegen adaylarının doğrulanmasında bu ek veriler de yardımcı oluyor. İzlenen bölge Kuzey yarımküredeki teleskoplardan ilkbahar, yaz ve erken sonbahar aylarında görülebiliyor.

Şubat 2011’de NASA, 54 dış gezegeni yaşanabilir bölgelerde dış gezegen adayı olarak belirlemişti. Bunlardan adaylığı gerçekliğe dönüşen ilk dış gezegen Kepler-22b oldu. Kepler uzay aracı tarafından bulunan toplam dış gezegen sayısı son sayımda 2326 olarak duyuruldu. Kabaca söylenirse bunlardan 207 tanesi yaklaşık Dünya büyüklüğünde, 680’i Dünyadan büyük, 1181’i Neptün, 203’ü de Jüpiter büyüklüğünde. 55 tanesi ise Jüpiter’den de büyük.

Mayıs 2010’da göreve başlayan Kepler uzay aracı, ilk gözlemlerinde yıldızlarına çok yakın büyük gezegenler keşfediyordu. Fakat gittikçe daha küçük ve yıldızına daha uzak gezegenler keşfetmeye başladı. Yıldızının önünden üç kez geçme kriteri gezegenlerin keşfi ve doğrulanması için gereken süreyi uzatıyor.

Kullanılan yöntemle bir gezegenin bulunması için, Dünya’dan bakış çizgisinin gezegenin yörünge düzleminde olması gerekir. Aksi takdirde buradan bakıldığında gezegenin yıldızının önünden geçmesi olayı görülmeyecektir. Bu kısıtlama ve bakılan belirli sayıda nispeten yakın yıldız göz önüne alındığında, keşfedilen gezegen sayısı gökadamızdaki toplam gezegen sayısının çok çok yüksek olduğunu gösterir.

NASA yetkilileri Kepler bulgularından son derece mutlular. Kepler-22b ile Dünya’nın bir ikizini (çok benzerini) bulma çabaları yönünde önemli bir aşama kaydedildiğine inanıyorlar.

Kaynak

MsXLabs Üye Girişi