SANAT TÜRLERİ

Güzel sanatlar başlığı altında hangi sanat türlerini sınıflandırıyoruz? Şekli inceleyerek bu sanat türlerini tanımlayalım, hangi sanat dallarını içine aldığını söyleyelim.

İşitsel sanatlar: Sesler ve sözler aracılığı ile biçim kazanmış olan sanatlara işitsel sanatlar denir. Her türden şiir ve müzik bu sanata girer.

Ritmik sanatlar: İnsan vücudunun hareketlerinden doğan sanatlara ritmik sanatlar denir. Tiyatro ve pantomim bu sanat türüne girer.

Plâstik sanatlar:insanın maddeye biçim vererek yarattığı sanatlara plâstik sanatlar denir. Sanat Tarihi’nin ilgili olduğu plâstik sanatlar, malzeme boyutlarına göre; büyük sanatlar (mimarî, resim, heykel ve kabartma) ve küçük sanatlar (halı, keramik, maden, çini vb.) olmak üzere iki gruba ayrılır.

Bilgisayar, otomobil, ayakkabı, televizyon gibi eşyalara günlük kullanım eşyaları adını veriyor; bu tür eşyaları üreten sanatlara da endüstriyel sanatlar diyoruz.
Şimdi de ilerideki ünitelerde sık sık karşılaşacağımız mimarî, resim, heykel ve kabartma, sanatlarını açıklayalım:

Mimarî, her türlü yapı sanatıdır.
Sivil mimarî ve dinî mimarî olmak üzere ikiye ayrılır. Sivil mimarî, kullanım amaçları bakımından dinî bir işlev taşımayan yapılar topluluğunu kapsar. Bu grup içine; konut mimarîsi (ev, konak, villa, köşk, kasır, saray vb.), askerî mimarî örnekleri (sur, kale, kışla vb.) ile kamu yapıları (köprü, han, kervansaray, bedesten, medrese vb.) girer. Dinî yapılar, ibadet ve mezar yapıları olarak ikiye ayrılır. İbadet yapıları; cami, mescit, kilise, sinagog, şapel vb. tiplere ayrılırken mezar anıtları; mausoleumlar türbeler ve kümbetler olarak sınıflandırılabilir.

Resim, iki boyutlu anlatım biçimidir. Konusuna göre figürlü ve soyut olarak ayrılabileceği gibi çizgi resim, boyalı resim, baskı vb. türlere de ayrılabilir.

Heykel, çeşitli maddelerin yontulması ya da kalıba alma tekniğiyle biçimlendirilmesi sonucu ortaya çıkan bir sanat ürünüdür. Kabartma; taş, metal, kil, ahşap ya da alçı yüzeyi üzerinde, bazı yüzeyleri oyuk bazı yüzeyleri ise kabartılan sanat yapıtıdır. Heykel ve kabartmayı soyut ve figürlü olmak üzere iki temel gruba ayırabiliriz. Ayrıca, kabartmaların alçak ve yüksek kabartma türleri vardır.

Karma sanatlar

• Ritmik, işitsel, plâstik sanat türlerinin iki veya daha fazlasını içine alan sanat türüne karma sanatlar denir.
• Resim, müzik, edebiyat gibi çeşitli sanat dallarına dayalı olan sinema, bu tür sanattandır.