Arama

İsim Çekim Ekleri - Tek Mesaj #5

Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
2 Nisan 2016       Mesaj #5
Safi - avatarı
SMD MiSiM
4. -lEr ÇOĞUL EKİ
Cins isimlerine gelerek onların çoğul şekillerini yapar.
Kelimeler arasında ilgi kurmaz:
  • dağlar, fikirler, idealler, öğrenciler, dertler...
Özel isimlere getirildiğinde:
1. Aile anlamı katar; -gil ekinin yerine kullanılır, yapım eki görevinde olduğu için ayrılmadan yazılır.
  • Yarın Ahmetlere gideceğiz.
  • İzmir'e, amcamlara/dedemlere/teyzemlere gideceğiz. (burada özel isme getirilmemiş.)
  • Aliler bize gelecekler.
2. Benzerleri anlamı katar, kesme işaretiyle ayırarak yazılır:
  • Bu millet nice Fatih'ler, Kemal'ler yetiştirecektir.
  • Bu topraklarda ne Çaldıran'lar, ne Ridaniye'ler yaşandı.
3. Aynı ismi taşıyanları belirtir:
  • Sınıftaki Ali'ler ayağa kalksın.
  • Hüseyin'lerin hepsi buraya gelsin.
4. Abartma anlamı katar:
  • Çalışmak için ta Almanya'lara gitti.
5. Topluluk kavramı bildirir:
  • Türkler, Yunanlar, Adanalılar, Konyalılar...
Bunların dışında:
İkilemeler yapar:
  • Yıllar yılı bekledik.
Abartma anlamı katar, bazen "bir" kelimesiyle birlikte bu anlamı verir:
  • Ateşler içinde kıvranıyordu.
  • O gün dünyalar benim olmuştu.
  • Valizler dolusu kitapları ne zaman almıştı.
  • Bir kumaşlar almış, görmelisiniz.
  • Bir bahçeler var, sözle anlatılmaz.
  • Bir zamanlar ne kadar şendik.
Çoğul zamirlere getirilerek tekrar çoğul yapar:Bizler, sizler

Saygı veya alay anlamı katar:
  • Dostumuz nedense bizi çağırmamışlar.
  • Müdür Bey döndüler mi?
"Her" anlamı katar:
  • Akşamları erken yemek yeriz. (her akşam)
  • Sabahları geç kalkarım. (her sabah)
"Yaş" kelimesine getirilerek yaşça yaklaşıklık bildirir:
  • O zaman henüz sekiz yaşlarında idi.
İyelik üçüncü çoğul eki ve şahıs eki ile karıştırılmamalıdır.
  • Çocuklar (çoğul eki)
  • annelerini (iyelik eki)
  • bekliyorlar (şahıs eki).
5. "mİ" SORU EKİ
Hem isimlere hem de fiillere getirilen bir çekim ekidir:
  • Gelecek miydin? (fiile)
  • Sen misin? (isme)
Her zaman kendinden önceki kelimeden ayrı yazılır.
Büyük ve küçük sesli uyumu kurallarına uyar:
  • Salı mı? Sen mi? O mu? Ölü mü?
Soru ekinden sonra gelen ekler kendisine bitişik yazılır.
  • Seni çağıran bu çocuk muydu?
Vurguyu kendinden önceki kelimeye aktarır. Yani mi soru ekinden önce gelen kelime vurgulanan kelimedir:
  • Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?
  • Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Soru anlamının dışında başka görevlerde de kullanılır:
  • Pekiştirme görevinde: Güzel mi güzel bir yer burası.


kaynak: Türk Edebiyatı
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
SİLENTİUM EST AURUM