Fiil Çekim Ekleri

1- Duyulan/Öğrenilen/Miş’li Geçmiş Zaman (-mış, -miş, -muş, -müş)

Kip Ekleri

-mış, -miş, -muş, -müş

Nasıl Çekimlenir?

Fiil kök ya da gövdesi + -mış, -miş, -muş, -müş + Şahıs eki

“Islanmak” fiilini duyulan/öğrenilen geçmiş zamanın tüm şahıslarına göre çekimleyelim:

1. Tekil Şahıs, ben ıslan – mış – ım
2. Tekil Şahıs, sen ıslan – mış – sın
3. Tekil Şahıs, o ıslan – mış

1. Çoğul Şahıs, biz ıslan – mış – ız
2. Çoğul Şahıs, siz ıslan – mış – sınız
3. Çoğul Şahıs, onlar ıslan – mış – lar

Örneğin bize “susamak” fiilini öğrenilen geçmiş zamanın 2. çoğul şahsına göre çekimleyin denilirse çekimleme aşağıdaki şekilde olmalıdır.

Susa+ mış + sınız

Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Eylem, konuşanın gözü önünde gerçekleşmemiştir. Bu kiple konuşan kişi, anlattıklarını başkasından duymuştur ve öğrendiklerini dile getirmektedir. Yani konuşan kişi eylemin gerçekleşmesine şahit olmamış, bunu ya başkasından duyup öğrenmiş ya da sonradan fark etmiştir.

Duyulan Geçmiş Zaman Cümleleri

O dönemde çok sıkıntı çekmiş. (çekmek fiili, öğrenilen geçmiş zamanın 3 tekil şahsı)
Gitar kursuna gidebilmek için para biriktirmiş.
Davet edilmedikleri halde düğüne gelmişler.
Yorgunluktan bir kenarda uyuyakalmışım.
Henüz altı aylıkken yürümeye başlamışım.

Duyulan Geçmiş Zamanın Olumsuz Çekimi

Fiil kök ya da gövdesi + Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -mış, -miş, -muş, -müş + Şahıs eki

“Yakmak ve görmek” fiillerinin olumsuzunu, duyulan/öğrenilen geçmiş zamanın tüm şahıslara göre çekimleyelim:

Yak – ma – mış – ım
Yak – ma – mış – sın
Yak – ma – mış
Yak – ma – mış – ız
Yak – ma – mış – sınız
Yak – ma – mış – lar

Gör – me – miş – im
Gör – me – miş – sin
Gör – me – miş
Gör – me – miş – iz
Gör – me – miş – siniz
Gör – me – miş – ler

2- Görülen/Bilinen/Di’li Geçmiş Zaman (-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü)

Kip Ekleri

-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü

Nasıl Çekimlenir?

Fiil kök ya da gövdesi + -dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü + Şahıs eki

“Sevmek” fiilini görülen geçmiş zamanın tüm şahıslarına göre çekimleyelim:

1. Tekil Şahıs, ben sev – di – m
2. Tekil Şahıs, sen sev – di – n
3. Tekil Şahıs, o sev – di

1. Çoğul Şahıs, biz sev – di – k
2. Çoğul Şahıs, siz sev – di – niz
3. Çoğul Şahıs, onlar sev – di – ler

Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Eylem, konuşanın gözü önünde gerçekleşmiştir. Bu kiple konuşan kişi, anlattıklarını başkasından duymamıştır, bizzat gördüklerini, şahit olduklarını aktarmaktadır.

Görülen Geçmiş Zaman Cümeleri
Ona demli bir çay hazırladım, ben de melisa çayı poşetini attım kupamdaki sıcak suya. Elindeki gazeteyi önündeki küçük sehpaya bıraktı. Çayından bir yudum aldı. Arkasına yaslanarak gözlerimin içine baktı. Biraz gergince bir ses tonu ile “Bunca zamandır neden aramadın beni?” dedi. Hiçbir şey söyleyemedim. Melisa çayından bir yudum aldım ve pencereye doğru yürüdüm.

Görülen Geçmiş Zamanın Olumsuz Çekimi

Fiil kök ya da gövdesi +Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü + Şahıs eki

“Aramak ve gülmek” fiillerinin olumsuzunu, görülen/bilinen geçmiş zamanın tüm şahıslara göre çekimleyelim:

Ara – ma – dı – m
Ara – ma – dı – n
Ara – ma – dı
Ara – ma – dı – k
Ara – ma – dı – nız
Ara – ma – dı – lar

Gül – me – di – m
Gül – me – di – n
Gül – me – di
Gül – me – di – k
Gül – me – di – niz
Gül – me – di – ler

MsXLabs Üye Girişi