Fiil Çekim Ekleri

3- Şimdiki Zaman (-yor)

Kip Ekleri

-(ı)yor, -(i)yor, -(u)yor, -(ü)yor)

Nasıl Çekimlenir?

Fiil kök ya da gövdesi + -(ı)yor, -(i)yor, -(u)yor, -(ü)yor) + Şahıs eki

“Bilmek” fiilini şimdiki zamanın tüm şahıslarına göre çekimleyelim:

1. Tekil Şahıs, ben bil – iyor – um
2. Tekil Şahıs, sen bil – iyor – sun
3. Tekil Şahıs, o bil – iyor

1. Çoğul Şahıs, biz bil – iyor – uz
2. Çoğul Şahıs, siz bil – iyor – sunuz
3. Çoğul Şahıs, onlar bil – iyor – lar

Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Eylemin söylenme zamanı ile gerçekleşme zamanı aynıdır. Bu kiple konuşan kişi, anlattıklarını bizzat görür ve gördüğü anda dile getirir.

Şimdiki Zaman Cümleleri

Güneş tüm kızıllığıyla dağların ardından kayboluyor.
Başım çok ağrıyor, ben doktora gidiyorum.
Yemeğe gelemeyeceğiz, Ahmet’le ders çalışıyoruz.
Bayramlaşmak için size geliyorum.
Kemanının tellerini yıpratıyorsun.

Şimdiki Zamanın Olumsuz Çekimi

Fiil kök ya da gövdesi +Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -(ı)yor, -(i)yor, -(u)yor, -(ü)yor) + Şahıs eki

“Oturmak ve dinlemek” fiillerinin olumsuzunu, şimdiki zamanın tüm şahıslara göre çekimleyelim:

Otur – ma – yor – um
Otur – ma – yor – sun
Otur – ma – yor
Otur – ma – yor – uz
Otur – ma – yor – sunuz
Otur – ma – yor – lar

Dinle – me – yor – um
Dinle – me – yor – sun
Dinle – me – yor
Dinle – me – yor – uz
Dinle – me – yor – sunuz
Dinle – me – yor – lar

Not: Şimdiki zamanın olumsuz çekiminde “me, ma” olumsuzluk eki “yor” şimdiki zaman ekinin etkisinden dolayı daralarak “mı, mi, mu, mü” ye dönüşür. Bu yüzden yukarıdaki örneklerde ekler birleştirildiğinde aşağıdaki gibi yazılır ve okunur:

Oturmuyorum, oturmuyorsun, oturmuyor, oturmuyoruz, oturmuyorsunuz, oturmuyorlar
Dinlemiyorum, dinlemiyorsun, dinlemiyor, dinlemiyoruz, dinlemiyorsunuz, dinlemiyorlar

4- Gelecek Zaman (-acak, -ecek)

Kip Ekleri

-acak, -ecek

Nasıl Çekimlenir?

Fiil kök ya da gövdesi + -acak, -ecek + Şahıs eki

“Kutlamak” fiilini gelecek zamanın tüm şahıslarına göre çekimleyelim:

1. Tekil Şahıs, ben kutla – (y)acak – ım = Kutlayacağım
2. Tekil Şahıs, sen kutla – (y)acak – sın
3. Tekil Şahıs, o kutla – (y)acak

1. Çoğul Şahıs, biz kutla – (y)acak – ız = Kutlayacağız
2. Çoğul Şahıs, siz kutla – (y)acak – sınız
3. Çoğul Şahıs, onlar kutla – (y)acak – lar

Fiile Kazandırdığı Anlamlar
Eylemin söylenme zamanı, gerçekleşme zamanından öncedir. Fiil dile getirilir ancak henüz yapılmamıştır.

Gelecek Zaman Örnekleri

Aksam Türkiye maçını seyredeceğiz.
Okullar Eylül’ün ilk haftası açılacak.
Bu yıl şarkı yarışmasının besincisi düzenlenecek.
Merhumun naaşı öğle namazından sonra toprağa verilecek.
Ağrıları arttığından artık ameliyat olacak.

Gelecek Zamanın Olumsuz Çekimi

Fiil kök ya da gövdesi +Olumsuzluk eki (-ma, -me) + -acak, -ecek + Şahıs eki

Çalış – ma – (y)acak – ım
Çalış – ma – (y)acak – sın
Çalış – ma – (y)acak
Çalış – ma – (y)acak – ız
Çalış – ma – (y)acak – sınız
Çalış – ma – (y)acak – lar

Gözetle – me – (y)ecek – im
Gözetle – me – (y)ecek – sin
Gözetle – me – (y)ecek
Gözetle – me – (y)ecek – iz
Gözetle – me – (y)ecek – siniz
Gözetle – me – (y)ecek – ler

MsXLabs Üye Girişi