ZAMANLI FİİL ÇEKİM

HABER(BİLDİRME) KİPLERİ
Öğrenilen Geçmiş Zaman
Daha önce de açıkladığım gibi bir oluşun başkasından duyulduğunu öğrenildiğini gösterir.Eki-miş ‘tir.
Örneğin: Dün sinema çok güzelmiş.
Çekimlenişi; gelmişim, gelmişsin, gelmiş; gelmişiz, gelmişsiniz, gelmişler.
Görülen Geçmiş Zaman
Bu zamanın oluşunun da geçmişte gerçekleştiğini ve oluşun kesinlikle bilindiğini biliyoruz. Eki -di’dir.
Örneğin; Ayşe kütüphaneye gitti.
Çekimlenişi; geldim, geldin, geldi; geldik, geldiniz, geldiler.
Şimdiki Zaman
Oluşun şimdiki zamanda olduğunu ve hareketin devam etmekte olduğunu gösterir. Eki “-yor”dur.
Örneğin; Çocuklar ders çalışıyor.
Çekimlenişi; geliyorum, geliyorsun, geliyor; geliyoruz, geliyorsunuz, geliyorlar.
Gelecek Zaman
Henüz gerçekleşmemiş bir oluşun gerçekleşeceğini bildirir. Eki”-ecek”tir.
Örneğin; Ahmet işe gidecek.
Çekimlenişi; geleceğim; geleceksin, gelecek; geleceğiz, geleceksiniz, gelecekler.
Geniş Zaman
Daha öncede söylediğim gibi geniş zaman herhangi bir hareketin zaman içinde gerçekleşeceğini bildirir. Eki “-()r”dir.
Örneğin; Her zaman saçını tarar.
Çekimlenişi; gelirim, gelirsin, gelir; geliriz, gelirsiniz, gelirler.
DİLEK KİPLERİ
Gereklilik Kipi
Bir hareketin yapılma zorunluluğunu belirtir. Eki“-malı,-meli”dir.
Örneğin; Okula gelmeliyiz.
Çekimlenişi; gelmeliyim, gelmelisin, gelmeli; gelmeliyiz, gelmelisiniz, gelmeliler.
Emir Kipi
Bir hareketin yapılması için emredilir.
Örneğin; Ali buraya gel.
Çekimlenişi; geleyim, gel, gelsin; gelsek, gelseniz, gelseler.
Koşul(Şart) Kipi
Sözcüğe koşul anlamını kattığını daha önce söylemiştim. Eki “-sa,-se”dir.
Örneğin; Annem yemek yapsa.
Çekimlenişi; gelsem, gelsen, gelse; gelsek, gelseniz, gelseler.
İstek Kipi
Sözcüğe isteme anlamı katar. Eki -a,-e’dir.
Örneğin; Biraz ders çalışayım.
Çekimlenişi; geleyim, gelesin, gele; gelelim, gelesiniz, geleler.