Çiçek Yapısı
Çiçekler yapı, büyüklük, renk ve koku yönünden farklıdır.
Bir çiçekte genel olarak çiçek sapı, çiçek tablası ve onun üzerinde dıştan içe doğru çanak yapraklar, taç yapraklar, erkek organlar ve dişi organ/organlar yer alır.
Çanak yaprak (sepal): Çiçek tablasının en dışında bulunan küçük yaprak benzeri yapılardır. Çanak yaprakların oluşturduğu halkaya “calyx” denir.
Taç yaprak (petal): Çanak halkasının iç tarafında 2. halkada yer alan, daha iri, gösterişli ve parfüm bezleri ile çekici kokuya sahip çiçek organıdır. Bu özellikleri ile arı ve bazı böcekleri çekerek tozlanmada rol oynarlar. Taç yaprakların bir arada oluşturduğu yapıya “corolla” adı verilir ve corolla çoğunlukla döllenmeden sonra dökülür.
Asmalarda taç yapraklar küçük ve gösterişsiz olup, açılmamış çiçeği bir külah gibi sararlar. Çiçekler açıldığında külah ayrım noktasından koparak atılır
Erkek organ (stamen):
Çiçeğin en önemli organlarından birisidir. Görevi erkek eşey hücrelerini üretmektir. Erkek organ başçık (anter) ve başçığı çiçek tablasına bağlayan sapçık (filament) olmak üzere iki kısımdan oluşur. Başçıklar ikişer adet çiçek tozu (polen) kesesi içeren iki “teka” dan oluşmuştur. Polen keselerinde erkek eşey hücrelerini oluşturacak çiçek tozu ana hücreleri (microsporocyte) oluşmaktadır.
Bir çiçeğin tüm erkek organlarına “androecium” denir. Erkek organların sayı, şekil ve büyüklükleri türlere göre değişiklik gösterir. Zeytinlerde yalnızca 2 adet, elmalarda 15-50, armutlarda 20-30 adet erkek organ vardır.Asmada 5-6 adet erkek organ bulunur.
Rüzgarla tozlanan türlerde erkek organ sayısı çok daha fazladır. Böceklerle tozlanan türlerde genellikle erkek organla taç yaprak arasında nektar çıkaran bezler vardır.
Dişi organ (pistil): Çiçeğin en önemli organıdır. Ancak dişi organı olan çiçekler meyve ve tohum üretebilirler. Bu nedenle çiçeğin en korunaklı merkez kısmında yer alır.
Dişi organ tepecik (stigma), dişicik borusu (style) ve yumurtalık (ovary) olmak üzere üç kısımdan oluşur. Stigma dişicik borusunun az veya çok gelişmiş pürüzlü en uç kısmıdır.
Dişicik borusu tepecik ile yumurtalığı bağlayan ve çiçek tozu çim borusunun geçişini sağlayan kanallı bir yapıya sahiptir.
Yumurtalık, dişi organın en önemli kısmıdır. Bir yada birden fazla karpelden oluşmuştur. Yumurtalığın iç yüzeyinde tohum taslakları (ovule) bulunur. Yumurta hücresinin oluştuğu embriyo kesesi tohum taslaklarında meydana gelir.
Bitkilerdeki dişi organ sayısı çok farklıdır. Domates, biber, bezelye, kayısı, erik ve kirazda yalnız bir tane, çilek, ahududu ve böğürtlende ise çok sayıda dişi organ bulunur.
Çiçekteki dişi organların hepsine birden “gynoecium” denir. Bir yumurtalıktaki karpel sayısı ve her karpeldeki tohum taslağı sayısı da farklılık gösterir.
derlemedir