Arama

Bitki Anatomisi - Meyve - Tek Mesaj #2

Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
3 Nisan 2016       Mesaj #2
Safi - avatarı
SMD MiSiM
MEYVE (meyva)
Meyvalar bitkilerin sınıflandırılmasında olduğu gibi tohumlu bitkilerin tanınmasında da önemli rol oynar, çünkü genellikle bir familyaya veya bir genusa özgü, belirgin karakterleri vardır.
Yan kenarları ile kapanmış bir veya çok sayıda karpelden oluşan, tohum tomurcukları olgun birer tohum haline gelinceye kadar onu içerisinde saklayan, daha sonra da etrafa yayılmasına yarayan oluşuma denir.
Çok değişik meyva tiplerinden söz edilir ve tiplerine göre başlıca 3 grup altında toplanmaktadır:
  • Basit,
  • Agregat,
  • Bileşik meyvalar.
Basit meyvalar tek pistil taşıyan çiçekten oluşur. Basit meyvalar, kuru ve etli oluşlarına göre iki grupta toplanabilir:
Kuru mevvalar'da perikarp incedir ve olgunlukta kurur, meyva,bazılarında (a) açılmaz, bazılarında (b) açılır.

Açılmayan kuru meyveler:
Olgunlukta kapalı kalır, tohumları dökülmez (Şek. 38); birkaç tipi vardır:
Ad:  şekil38.JPG
Gösterim: 4550
Boyut:  27.3 KB
Şekil 38. Açılmayan kuru meyvalar. (8 Nuks (Corylus); (9) Aken : Compositae ve (Helianthus): (10) Karyops (Gramineae); Şamara: (11) Paliurus, (12) Fraxinus, (13) Acer; (14) Şizokarp (Pimpinella); (15) Lomentum (Raphanus), (p) perikarp, (t) testa, (s) semen.

8) Nuks (Fındıksı Meyve): Perikarp taş gibi serttir ve tohuma yapışık değildir. Tek tohum içerir, perikard ile tohumun testası birbirinden tamamen ayrıdır. (fındık 8). (Fındık, Meşe, Kayın, Gürgen, Kayacık, Kızılağaç)
9) Karyopsis: Meyva alt durumIu bir ovaryumdan meydana gelmiştir. Tek —tohum taşır. Sertleşen perikarp tohum ile beraber büyür. Üst durumlu ovaryumdan oluşur.(Buğday, Arpa). (ayçiçeği) meyvası
10) Aken: Meyva üst durumlu bir ovaryumdan meydana gelmiştir; perikarp ile test a birleşmiştir ve birlikte hüyiirler. Örnek: Gramineae( Buğdaygiller) familyası bitkilerinin meyvası (10).
11) Samara: Kanatlı bir şizokarptır. Örnek; karaçalı (11), dişbudak (12), Kanatlı-Akçaağaç (13). Huş
14) Şizokarp : Sinkarp ovaryumdan oluşurve genelde tek tohumlu iki merikarptan meydanagelir. Olgunlaşınca karpellerin birleşme yerlerinden ya da bölmelerinden yarılarak her biri bir tohum taşıyan, yarı meyvalara ayrılır. Örnek; acer meyvası. anisi (14)
15) Lomentum ;Meevva boğumlu olup her bölmesinde bir tohum taşır ve olgunluktakta bu boğumlardan kırılır örnek: Ravhanus (turp) meyvası


Açılan kuru meyvalar:
Olgunlaşınca açılarak tohumlarını döken meyvalar bu grupta yer alır (Şek. 39).
Ad:  şekil39.JPG
Gösterim: 4897
Boyut:  39.8 KB
Şekil 39. Açılan kuru meyvalar. (16) Folikül (Fr. Anisi stellati); (17) Legumen (Phaseolus): (18) Silikva (Cruciferae), (y.p) yalancı perde ; (19) Silikula (C.bursa-pastoris). Kapsül: (20) septisit k. (Fr.Stramonii); (21) lokulusit k. (Sesamum); (22) porisit k. (P.somniferum)\ (23) piksidyum (H. niger)


(16) Folikül: Mevva. meyva yaprağının kapanması ile yani tek karpelden (16a) oluşmuştur. Olgunlukta ventral dikişten (karpelin birleşme yeri) açılır; çoğunlukla çok tohumludur: Fr.Hellebori; bazen de tek tohum içerir. Anisi stellati (yıldız anasonu, 16).(Manolya, Şakayık)
(17) Legumen (legumen): Bu meyva da tek karpelden meydana gelmiştir, folikülden farklı olarak olgunlukta hem ventral dikiş, hem de dorsal damar boyunca açılır (fasulye meyvası, 17
(18) Silikva : Burada meyve 2 karpelden meydana gelmiştir ve karpeller, kenarları boyunca birleşmiştir, birleşme yerleri arasında yalancı bir perde bulunur; (18. .19a) bıı hölme nedeniyle mevva 2 gözlü olarak görülür. Meyva olgunlaşınca karpellerin birleşme yeri boyunca, aşağıdan yukarıya doğru ayrılır ve iki karpel yanlardan düşer; aradaki perde ise meyva sapının tepesinde kalır; tohumlar da bu perdenin kenarlarına bağlı olarak bulunur. Cruciferae familyası bitkileri için çok karakteristik olan bu tipte, meyvanın boyu eninden çok uzundur. Örnek: Matthiola (bahçe şebboyu meyvası, 18)
(19) Silikula, silikvaya çok benzer; farkı, eni boyunun en fazla 3 katı olabilir, yani kısa bir silikvadır. Örnek: Capsella bursa-pastoris (çobançantası meyvasi, 19).

Kapsül meyva,

iki ya da daha fazla karpelden meydana gelmiş, sinkarp bir ovaryumdan oluşur. Kapsüller olgunlukta değişik biçimlerde açıldıklarından, farklı isimlerle anılır:
(20) Septisit kapsül, karpelIer birleşme yerlerinden açılır: Fr.Stramonii (datura meyvası, 20), Fr.Cölîhici (çiğdem meyvası). (Sığla ağacı, Orman gülü).
(21) Lokulusit kapsül: Karpeller dorsal damar boyunca, yani gözlerden (21a) açılır. Örnek: İris (süsen), Thea (çay), Tulipa (lale), Gossypium (pamuk), Sesamum (susam) meyvaları (21).
(22) Porisit kapsül: Tohumlar, mevvanm tepesine yakın bir bölgede açılan deliklerden dökülür. Örnek: Fr.Papaverıs (haşhaş kellesi. Gelincik).
(23) Piksidvum (kapaklı kapsül): Meyva, olgunlukta açılıp düşen bir kapak taşır, örnek: Fr.Hyoscyami (banotu meyvası, 23).Fare kulağı

kaynak: A.Ü. Farmasötik botanik
Son düzenleyen Safi; 3 Nisan 2016 09:12
SİLENTİUM EST AURUM