Kapalı bir geometrik şeklin kenarları arasındaki yüzeyin ölçüsüne alan denir. Başka bir ifadeyle hepsi aynı çizgi üzerinde olmayan en az üç noktayı birleştirdiğimizde ortada kalan bölge alanı oluşturur. Örneğin, masamızın kenarları arasında kalan üst yüzeyinin büyüklüğünün ölçüsü masanı alanıdır.
Alanın temel birimi metrekare (m2) dir. Daha küçük yüzeyleri ifade etmek için santimetrekare, milimetrekare gibi ast katları; büyük yüzeyler içinse dönüm, kilometrekare gibi üst katları kullanılır. Burada birimlerin sonundaki kare ifadesi ile bir kenarı metre, milimetre, kilometre vs. cinsinden bir uzunluk biriminin kendisi ile çarpılarak yüzey alan değerinin bulunması kastedilmektedir.
Alan ölçülerinin Metrekare Cinsinden Değeri alttaki gibidir.
Her birim bir üst ve bir alt birime çevrilirken 100'er 100'er büyür ve küçülür
- Kilometrekare (km2)
- 1 km x 1 km = 1000 m x 1000 m = 1000000 m2
- Hektometrekare - Hektar (hm2)
- 1 hm x 1 hm = 100 m x 100 m = 10000 m2
- Dönüm – Dekar =1000 m2
- Dekametrekare (dam2)
- 1 dam x 1 dam = 10 m x 10 m = 100 m2
- Metrekare (m2)
- 1 m x 1 m = 1m2
- Desimetrekare (dm2)
- 1 dm x 1dm = 0,1 m x 0,1 m = 0,01 m2
- Santimetrekare (cm2)
- 1 cm x 1 cm = 0,01 m x 0,01 m = 0,0001 m2
- Milimetrekare (mm2)
- 1 mm x 1mm = 0,001 m x 0,001 m = 0,000001 Günümüzde arazilerde Gps ve uydu yardımıyla arazi ölçümü yapan cihazlar mevcuttur.
Bağ, bahçe ve tarla gibi arazilerin yüzeylerini ölçmede ar, dekar, hektar gibi birimler kullanılır. Bu birimlere arazi ölçüsü birimleri denir. Arazi ölçüsünün temel birimi “ar” dır. Ar a ile gösterilir.
Metrekarenin Katları Ar : Metrekarenin 100 katı olan ölçü birimidir. “a” sembolüyle gösterilir.
1 a = 100 m2
Dekar : Metrekarenin 1000 katı olan ölçü birimidir. “daa” sembolüyle gösterilir.
1 daa = 1000 m2
Hektar : Metrekarenin 10 000 katı olan ölçü birimidir. “ha” sembolüyle gösterilir.
1 ha = 10 000 m2
Dönüm : Halk arasında dekar yerine kullanılır. 1000 m2 lik arazi ölçüsü birimidir.
Arazi ölçüsü birimleri onar onar büyür ve onar onar küçülür.
Büyük birimler küçük birimlere çevrilirken her basamak inişte 10 ile çarpılır.
Küçük birimler büyük birimlere çevrilirken her basamak çıkışta 10 a bölünür.
Örnek : 10 a = 1000 m2
100 a = 10 000 m2
1 dekar = 1 dönüm = 1000 m2
Dönüm Hakkında Bilgi
Eskiden beri Türkiyede kullanılan toprak yüzölçümü biriminin adı. Bir arâzinin veya tarlanın yüzölçümünü adımlayarak “ölçerlerdi” ve eni ve boyu 40ar adım olan toprak parçasına bir dönüm denirdi. Ancak adım boylarının farklı olması sebebiyle bir takım anlaşmazlıklara yol açtığından sonradan bu usûl değiştirilerek 40 arşın karesi 918.672 m2 tutan mîmar arşını kabul edildi ki, asıl olan eski dönüm budur.
1881de yapılan değişiklikle metre sistemini esas kabul eden, yeni bir dönüm ölçü birimi getirildi. Cedid dönümü ismi verilen bu alan ölçüsü 2500 m2 alanı tutuyordu.
On dokuzuncu yüzyılın başlarında dönüm ismi kullanılmasından vazgeçilmek istendiyse de, ahâli arasında yine kullanılmaya devâm edildi. 1945te yapılan topraklandırma kânunuyla bir dönüm 1000 m2 olarak belirlendi. Alan yüzölçümü birimi olarak hâlen günümüzde kullanılmaktadır.
Dönüm
Eski bir arazi ölçüsü. Eni ve boyu 40 ar arşın olan bir alanın yüzeyini ifade eder. Bir mimar arşını da 0,75774 metre olduğuna göre, bir dönüm, 918.672 metrekareye denktir.1931 yılında yürürlüğe giren “ölçüler ve Ayarlar Kanunu”, bütün eski ölçülerle birlikte “dönüm” ü de kaldırmıştır.
