Kas ve Doku Çeşitleri
Kasılıp gevşeyebilme yeteneğinde olan kaslar, Kemik doku ile birlikte hareketi sağlayan ve vücuda desteklik veren dokulardır.Kas dokusunda hücreler arası madde bulunmaz.
Kas hücrelerinin sitoplazmasına sarkoplazma , hücre zarlarına ise serkolemma denir. Kas hücresinin endoplazmik reti- kulumuna sarkoplazmik retikulum denir. Sarkoplazmada kasılmayı sağlayan miyofibril olarak adlandırılan telcikler vardır. Miyofibriller aktin ve miyozin proteinlerinden oluşmuştur.
Kaslar yüksek enerji harcamalarından dolayı çok sayıda mi- tokondri bulundurur. Vücutta bulunan toplam kasın yaklaşık %80’i çizgili kas, %20’side düz ve kalp kası oluşur. Yapılarına ve çalışmalarına göre kaslar;
1-Çizgili kas,
2- Düz kas
3- Kalp kası

Çizgili Kas

Bu kaslar iskeletle birlikte vücudun hareketinin sağlar. Çizgili kas hücrelerinde miyofibriller düzenli aralıklarla açık ve koyu olarak enine bantlaşmalar gösterir. Her bir miyofibril protein yapılı aktin ve miyozin iplikçiklerden oluşmuştur. Bu protein moleküllerinin en önemli bileşiği aktin ve miyozin proteinlerdir. İnce olan aktin proteini, ışığı az kırar ve açık renkli görünür. Kalın olan miyozin proteini ise ışığı çok kırar ve koyu renkli görünür.
Çizgili kas hücreleri sitoplazmalarında demir içeren miyoglobin pigmenti taşıdığından kırmızı renkte görülür. Miyoglobin oksidatif fosforilasyon için gerekli oksijeni tutar.
Genel özellikleri

• Çizgili kas hücreleri, uzun ve silindir şeklinde hücrelerdir.
• Bir kas teli boyunca birden çok çekirdek bulunur.Çekirdekleri hücre zarının hemen altında yer alır.
• Kas hücrelerinin sınırları belirli değildir ve sitokinez (sitoplazma bölünmesi) görülmez.
• Beynin kontrolünde, isteğimizle çalışırlar.
• Düz kasa oranla daha hızlı kasılırlar.
• Çabuk yorulur. .
• Eklem bacaklılardaki kaslar bu tiptendir

Düz Kaslar

Mekik şeklinde olan düz kas hücreleri tek çekirdeklidir. Oval şekilli çekirdekleri hücrenin ortasında yer alır. Düz kasların kasılmaları yavaş, düzenli ve uzun sürelidir. İsteğimiz dışında çalışan dolaşım, sindirim, solunum, üreme ve boşaltım sistemlerini meydana getiren organların yapılarında düz kaslar yer alır.
Düz kas hücreleri mikroskopla incelendiğinde sarkoplazmalarında bantlaşma görülmez. Bu nedenle düz kas olarak isimlendirilir.
Düz kasların genel özellikleri:

• Otonom sinir sisteminin kontrolünde, isteğimiz dışında çalışırlar.
• Kasılmaları yavaş ve düzenlidir.
• Omurgalılarda sindirim, solunum, dolaşım, üreme ve boşaltım sistemlerinin duvarlarında bulunur.
• Eklem bacaklılar hariç, omurgasız hayvanlar düz kaslara sahiptir.
• Her hücrede bir tane çekirdek bulunur.

Kalp Kası

Bir veya iki çekirdekli olan kas hücreleri düzgün silindirik yapıda olmayıp dallanmalar gösterir. Oval şekilli çekirdekleri, hücrenin ortasında yer alır. Kalp kası çizgili kaslar gibi bantlaşma gösterir. Yapı olarak çizgili kasa benzeyen kalp kası çalışma prensbi olarak düz kaslara benzer. Çalışması istemsiz olarak gerçekleşir. Kalp kasının çalışması iskelet kası gibi hızlı, düz kas gibi istemsiz ve devamlıdır.
Kalp kasının genel özellikleri:

• Çizgili kas yapısındadır, isteğimiz dışında çalışır.
• Liflerindeki telcikler tek çekirdeklidir.
• Çekirdekler hücrenin ortasında bulunur.
• Kalp kası dallanmış bir yapıya sahiptir.
• Kas telleri kısa boyludur. Birbirine bağlandıkları yerlerde ara diskler bulunur.

Kasların görevleri:

• Hareket
• Madde taşınması
• Şekil ve korumanın gerçekleşmesi
• Isı üretimi