İskelet Sistemi
İskelet, kemikler ve hareketi meydana getiren eklemlerden oluşmuştur. Kalsiyum, fosfor ve kollojen denen lifli bir maddeden oluşan kemikler, vücudun sert ve güçlü iskelet yapısını oluşturur.
Her kemiğin süngerimsi yapıda bir iç bölümü ve bunu çevreleyen sert ve sıkı yapıda bir dış bölümü vardır. Kemiklerin çevresini örten tabakaya tıkız doku adı verilir. Üzerini örten zar ise periost adını alır. Kemikler tek başlarına sert ve hareketsiz olmalarına rağmen, bir bütün olarak düşünüldüğünde insan vücuduna çok geniş hareket olanağı sağlar.
İskelet sistemi; kan hücrelerini üreten, kalsiyum deposu oluşturan, vücudu ayakta tutan, organları koruyan ve vücudun hareketini sağlayan başta 22, göğüste 25, omurgada 26, üst ekstremitede 64, alt ekstremitede 62, kulaklarda 6, dilde 1 adet kemik olmak üzere toplam 206 kemikten oluşan bir sistemdir

Kemikler şekillerine göre yassı, kısa ve uzun olmak üzere üç gruba ayrılır.
Yassı Kemikler
Kafatası, sterneum (göğüs kemiği) ve scapula (kürek kemiği) yassı kemiklerdir. Bu kemiklerin yüzeyleri geniş yapıları incedir. Görevleri uzun kemiklere hareket esnekliği sağlamak ve organları korumaktır.
Kısa Kemikler
Omurgalar, el ve ayaklardaki kemikler kısa ve küçük kemiklerdir. Görevleri bulundukları organlara basit hareketler yaptırmaktır.
Uzun Kemikler
Uzun kemiklerde bir gövde ve iki tane de uç bulunur, bu uçlar eklemleri oluşturur. Uzun kemiklerde merkezden çevreye doğru boyuna büyüme görülürken, kısa kemiklerde enine büyüme görülür.
Uzun kemiklerin iç kısmında kemik iliği bulunur ve kan yapımıyla görevlidir. Kemik iliği çocuklarda kırmızı iken yetişkinlerde sarı renkte ve yağlı görünümdedir. Uzun kemiklerin gövdesi boyunca bir kanal oluşur buraya kemik iliği kanalı adı verilir.
En önemli uzun kemikler; humerus (kol kemiği) kolda ve femur (uyluk kemiği) üst bacakta bulunur, tıbia (kaval kemiği) ve fibula (kamış kemiği) alt bacakta bulunur.

Beyin, duyu organları, solunum ve sindirim sistemlerinin başlangıç bölümlerini dış etkilere karşı koruyan kemiklere baş kemikleri denir. Baş bölgesinde, 14’ü kafada, 14’ü yüzde ve 1 adet kemik dilin tutunduğu hyoid (dil kemiği) olmak üzere (kulak kemikleri dahil) toplam 29 adet kemik bulunur. Baş kemikleri kafatası ve yüz kemikleri olarak 2 bölümde incelenir.
Kafatası Kemikleri
Kafa boşluğunu çevreleyen, beyni içinde bulunduran kemiklerdir. Kafa yapısının tavan ve tabanını oluşturan bu kemikler yassıdırlar ve hareketsiz eklemlerle birbirlerine bağlanmışlardır.
Kafa boşluğunun etrafında dördü tek, ikisi çift olmak üzere üç kemik bulunur. Tek olanlar frontal (alın kemiği), etmoid (kalbur kemiği), sfenoid (temel kemik) ve oksipital (art kafa) kemiğidir.
Çift olanlar ise, şakak kemiği (temporal) ve duvar kemiğidir.
Kranial kemikler: 8 adettir
Frontal (alın),
paryetal (yan kafa; 2 adet),
Oksipital (ense),
temporal ( şakak; 2 adet),
sfenoid (kafa tabanında bulunur)
etmoid kemik (burun kökünde ve kafa tabanında bulunur)

Yüz Kemikleri
Göz çukurlan, ağız ve burun boşluklarını çevreleyen kemiklerdir. Yüz bölgesinde üst ve alt çene olmak üzere iki parça bulunur. Üst çenede 1 tane tek, 6 tane çift olmak üzere toplam 13 tane kemik bulunur. Tek olan kemikler vomer (soğan) kemiktir. Çift olanlar ise, masilla (üst çene kemikleri), palatinal (damak kemikleri), zygomal (elmacık kemikleri), tırnaksı kemikler, nasal (burun kemikleri) ve alt boynuzcuklardır. Alt çene kemiği mandibula ise at nalına benzeyen tek kemiktir. Alt çene kemiği, zygomal (şakak) kemiklerine oynar eklem ile bağlanır.
YÜZ KEMİKLERİ : 14 adettir
Nazal 2 adet
Maksilla 2 adet
Lakrimal 2 adet
Zigomatik 2 adet
palatin 2 adet
İnferior nazal konka 2 adet
Vomer
Mandibula (alt çene)
Hyoid kemik normalde boyundadır fakat spinal kolon yapısına katılmadığı için yüz kemiklerine dahil edilir.


Omurga ve göğüs kafesi kemikleri vücut iskeletinin gövde bölümünü oluşturur.
Omurga ( Columna Vertebralis)
Kafa tabanından başlayıp, kuyruk sokumu bölgesine kadar uzanan 33-34 adet omurun üst üste sıralanması ve bağlanması ile oluşan bir yapıdır. Normal yetişkin bir insanda omurga, yandan bakıldığında ‘S’ harfi şeklinde kıvrımlar gösterir.
Omurganın görevi başın, gövdenin, göğüs ve karın boşluğunda bulunan organların ağırlığını taşımak ve onlara destek olmaktır. Omurlar yapıları itibarıyla ortası boşluk olan, dışa doğru çıkıntıları bulunan kemiklerdir. Omurların üst üste gelmesi ile bir kanal oluşur.
Bu kanal merkezi sinir sisteminin önemli bir bölümü olan omurilik kanalıdır ve koruyuculuk görevi yapar.
Omurga beş bölümden oluşur.

• Boyun bölgesi ( servikal) : 7 omur
• Göğüs bölgesi (thorasik) : 12 omur
• Bel bölgesi (lumbal) : 5 omur
• Sağrı bölgesi (sacrum) : 5 omur
• Kuyruk bölgesi ( cocsiks) :4 omur

Omurlar, taşıdığı yüke göre aşağıya doğru gittikçe büyür. Bel omurları en büyük gövdeli omurlardır. Omurganın en çok hareketli bölümü boyun bölgesidir. Omurlar arasında kıkırdaktan yapılmış yassı şekilde yastıklar vardır. İki omurun arasında eklem görevi yapan bu yastıklara disk denir. Diskler yerlerinden bir miktar oynayıp yanlara kayabilir. Bu duruma herni (fıtık) denir.

Göğüs Kafesi (Thoraks)
Göğüs boşluğu da denilmektedir. Göğüs kafesini önde stemum (göğüs kemiği) , arkada göğüs omurları ve bunların dışında kalan bölgelerde yer alan costea (kaburga) kemikleri oluşturmuştur.

Göğüs Kemiği (Sternum)
Göğüs kemiği ön tarafta bulunan yassı ve 15-20 cm uzunlukta bir kemiktir. Kaburgalar ve köprücük kemikleri ile eklem yapar. Derinin hemen altında ‘hançer’ şeklinde olan kemiktir.

Kaburgalar (Costea)
Göğüs kemiğinin her iki yanında 12 adet kaburga vardır. İnce ve yassı kemikler olup dışa doğru bükülü durumdadır, arkada göğüs omurları ile eklem yapar. Yukarıdan ilk yedi çift göğüs kemiği ile eklem yapar. 8 , 9 ve 10 çiftler 7. çifte bağlıdır. 11 ve 12. çiftlerin ön uçları serbest durumda bulunur. Kaburgaların ön uçları kıkırdak yapıdan oluşmuştur. Bu durum esneklik sağladığı için solunumu kolaylaştırır.


Omuz, kol, ön kol ve el kemiklerinin hepsine birden üst ekstremite kemikleri denir. İnsan vücudunda iki taraflı üst ekstremite kemikleri vardır ve bir üst ekstremitede 32 adet olmak üzere insan vücudunda toplam 64 adet üst ekstremite kemikleri bulunur.
Omuz Bölgesi Kemikleri
Omuz bölgesinde scapula (kürek kemiği) ve clavicula (köprüçük) kemiği vardır. Her iki omuzun arka bölgesinde bulunan kürek kemiği, üçgen şeklinde, yassı ve oldukça büyük bir kemiktir. Her iki omuzun ön bölgesindeki köprücük kemiği, kürek kemiği ve göğüs kemiği ile eklem yaparak omuz ile göğüs arasında köprü görevi yapar. Ayrıca kol kemiği de köprücük kemiği ile eklem yapar.

Kol Kemikleri
Omuz ve dirsek eklemi arasında tek bir kemik bulunur. Buna humerus (kol) ya da pazu kemiği denir.

Ön Kol kemikleri
İki adet uzun kemik vardır. Avuç içi öne baktığında dış tarafta olan radius (döner kemik) iç tarafta olan ise ulna (dirsek kemiği) dır.





El; bilek, el tarağı ve parmaklardan oluşur. El bileğinde, iki sıra halinde dizilmiş sekiz adet kısa kemik bulunur. Parmaklara doğru beş adet el tarağı uzanır. Başparmakta iki adet, diğer parmaklarda üçer adet olmak üzere toplam on dört adet parmak kemiği bulunur. Parmak kemiklerinin hepsi kendi aralarında eklem yapar.


Kalça, uyluk, bacak ve ayak kemikleri alt ekstremite bölümünde bulunur. İnsan vücudunda iki taraflı alt ekstremite kemikleri vardır. Alt ekstremitede toplam 62 kemik bulunur ve bu kemikler vücudun ağırlığını taşıdıkları için sağlam yapıdadır.
Kalça
Kalça kemiği, ilium (kalça kemiği), iskiyum (oturak kemiği), pubis (çatı kemiği) denilen üç kemiğin birleşiminden oluşur. Arkada, iki kalça kemiği arasında sağrı kemiği vardır. Önde ise kalça kemiği arsında ince kıkırdak yapı bulunur ve bu birleşim yerine simfisis pubis denir. İki kalça kemiği ve sacrum (arka sağrı kemiği) arasında kalan boşluğa pelvis denir.

Uyluk Kemiği (Femur)

Vücudun en uzun kemiği olan “femur”un (uyluk kemiği) diğer uzun kemiklerde olduğu gibi iki ucu ve bir gövdesi vardır. Üst ucu kalça kemiği ile eklem yapar, alt ucunda iki yumru (lokma) vardır. Lokmalar bacaktaki tibia (kaval kemiği) ile eklem yapar. Diz ekleminin ön tarafında patella (diz kapağı kemiği) bulunur. Patella, kısa ve yassı bir kemiktir. Ön yüzü hemen derinin altındadır. Arka yüzü ise eklem yüzeyini oluşturur ve uyluk kemiğinin alt ucu ile eklem yapar.

Bacak kemikleri
Diz eklemi ile ayak bileği eklemi arasındaki iki uzun kemiğin oluşturduğu bölümdür.Bu kemiklerden, ön ve içte olanına tibia (kaval kemiği), arka ve dış tarafta olanına fibula (kamış kemiği) denir. Kaval kemiği vücudun en kalın kemiğidir. Kamış kemiği bacak kasının içine gömülmüş halde bulunur. Kaval kemiğinin ön yüzü deriye çok yakın olduğu için dışardan çok rahat fark edilebilir.
Bacak Kemikleri: Bacak kemikleri ikişer çift olmak üzere toplamda sekiz adet olarak bulunmaktadır. Bunlardan ilki Baldır Kemiğidir; bacağın alt kısmında bulunan iki kemikten diğerine oranla daha ince ve uzun olanının adıdır. Vücudun nerede ise bütün ağırlığını taşıyan Kaval Kemiği kadar sağlam olduğu söylenemez. Baldır kemiği iki bölümde incelenir. ön ve dış bölge olan ilki, burada ön baldır adalesi, baş parmak germe kası, baldırın yan kasları, kaval kemiği siniri ve deri kas siniri bulunmaktadır. İkincisi art bölge, burada ayak parmak bükücü kası ve baldır kası bulunur. Baldır kemiğinin yukarı ucu diz eklemine ile birleşmez.
Diz Kapağı Kemiği: Tepesi aşağı doğru bakan üçgen şeklinde bir kemiktir, ön yüzü dizde, derinin altında kolayca hissedilir. Arka yüzünün üst kısmının 4'te 3'ü eklem yüzeyi ile kaplı olmaktadır. Uyluk kemiğinin alt ucu, ön yüzündeki eklem yüzeyi ile eklemleşmektedir.
Kaval Kemiği: Baldırın içinde bulunan uzun iki kemikten kalın olanına denir. Vücutta uzunluk ve kalınlık açısından uyluk kemiğinden sonra gelir. Yetişkinlerde kaval kemiği üç köşeli olur; üç kenarı ve üç yüzü bulunur. Baldırın iç ve ön tarafındadır; bunun dış arka tarafında kamış kemiği vardır. Bu iki kemikten yalnız kaval kemiği, uyluk kemiği ile eklemlidir ve uyluk kemiği aracılığıyla iletilen gövde ağırlığı baldırda yalnız kaval kemiğine aktarılır. Kaval kemiği çok kalın olmamasına rağmen çok sağlamdır. Bu sayede uyluk kemiğinden devredilen beden ağırlığını tek başına taşıyabilecek sağlamlıktadır. Kamış kemiğinin ağırlık taşıma gibi bir lüksü olmadığından, kaval kemiğinden çok daha incedir.

Ayak Kemikleri
Ayak bileği, ayak tarağı ve parmaklardan oluşan bölümdür. Ayak bileğinde yedi adet kemik bulunur. Bunlardan iki tanesi iri kemiklerdir. Bunlar, talus (aşık kemiği) ve calcaneus (topuk kemiği) dir. Topuk kemiği ayağın arka alt kısmında, aşık kemiği üstte yer alır ve ayak bileği eklemine katılır. Diğer beş kemik daha önde bulunur ve bunlardan beş adet ayak tarağı kemiği uzanır. Elde olduğu gibi ayakta da başparmakta iki, diğerlerinde üçer adet küçük kemik bulunur.