Dişler (Dentes)

Ağza alınan besin maddelerinin mekanik olarak parçalanmasını sağlayan dişler alt çene (mandibula) ve üst çene (maksilla) üzerinde alveolus dentales denilen diş çukurlarına yerleşmiş sert, keskin oluşumlardır.

Dişlerin yapısı:

Dişin ana maddeleri dentin, mine ve sementtir. Dişler, dentin denilen dıştan mine tabakası ile örtülü sert kıvamdaki diş dokusundan meydana gelir. Dişlerin ortasında boşluk bulunur (cavum dentis). Bu boşluk coronadan diş köküne (radix dentis) kadar uzanır ve köklerin ucunda bir delikle sonlanır. Damar ve sinirler buradan diş özüne girer. Cavum dentisin içi diş pulpası (diş özü) denen yumuşak bir doku ile doludur. Diş pulpası içinde dişlere ait damar ve sinirler bulunur.
Dişler üç bölümden oluşur. Bunlar:

• Corona dentis (taç): Diş eti dışında kalan ve ağızda görülen kısmıdır. Üzeri mine (enamelum) tabakası ile kaplıdır. Kalsiyum yönünden zengin ve dişin en sert tabakasıdır.
• Cervix dentis (boyun): Dişlerin diş eti ile birleşme yerine denir. Diş eti, diş boynuna sıkıca yapışıktır.
• Radix dentis (diş kökü): Çene kemiğindeki alveollere yerleşmiştir. Diş kökünün dış yüzü cementum denilen ince kemik tabaka ile örtülüdür. Bu tabaka diş kökünün alveollere sıkıca tespit edilmesini sağlar.

Diş tipleri:

Dişler yapı ve fonksiyonlarına göre gruplandırılır. Dişlerin pozisyonları görevlerine göre ayarlanmıştır.

• Kesici dişler (dentes incisiv): Yiyecekleri ısırmaya ve kesmeye yarar. Alt ve üst çenede, önde, her bir yarım çenede iki tane olmak üzere sekiz tanedir.
• Köpek dişleri (dentes cani): Yiyecekleri kavrayıp koparmaya yarar. En uzun diş olma özelliğine sahiptir. Bu nedenle kök kısmı daha büyüktür. Kesici dişlerin yanında her bir yarım çenede bir tane olmak üzere toplam dört tanedir.
• Küçük azı (premolar dişler): Köpek dişlerinden sonra gelir her bir yarım çenede iki tane olmak üzere toplam sekiz tanedir. Besinleri çiğnemeye yarar.
• Büyük azı (molar dişler): Premolar dişlerden sonra gelir. Her bir yarım çenede üç tane olmak üzere toplam on iki tanedir. Çiğneme işinin büyük bir bölümünü gerçekleştirir.

Dişlerin sınıflandırılması:

Dişler geçici (süt) ve kalıcı dişler olmak üzere iki gruba ayrılır.
Geçici dişler (dentes decidui):
Bunlara süt dişleri de denir. Her bir yarım çenede iki kesici diş, bir köpek dişi ve iki premolar diş olmak üzere toplam 20 tanedir. Çıkış zamanları farklılık gösterebilir.

Kalıcı dişler (dentes permanentes):
Her bir yarım çenede orta hattan distale doğru 2 kesici diş (dentes incisivi), 1 köpek dişi (dentis canini), 2 küçük azı dişi (dentes premolares) ve 3 büyük azı (dentes molares) olmak üzere toplam 32 tanedir.