Tiamin

bir diğer ismiyle B1 vitamini, kimyasal formülü C12H17ClN4OS olan renksiz bir bileşiktir.
"Thio-vitamine" ("sülfür- içeren vitamin") anlamına gelmekte olup suda çözülebilen B kompleks vitaminlerinden birisidir.

Tarihçesi

• İlk keşfedilen B vitaminidir.
• 1926 yılında saf olarak elde edildi.
• 1890 yılında Hollandalı hekim Eijkman, yıkanmış beyazlatılmış pirinçle tavukları beslediğinde, tavukların bacaklarında felçler, başlarında kasılmalar gördü.
• Sonra bu tavukları tesadüfi olarak kabuklu pirinçle beslemek zorunda kaldı ve bu hastalıkların yok olduğunu hayretle gördü.
• Uzak Doğudaki beriberi hastalığının sebebini kabuğu soyulmuş pirinçlerin çok yenmesine bağladı.
• Pirincin kabuğunda beriberi hastalığını tedavi eden maddenin olduğunu söyledi.
• Bundan sonra, bu madde elde edilmeye çalışıldı. 1936 yılında suni olarak elde edildi. 

Ne İşe Yarar?

• Karbonhidrat metabolizması için çok önemlidir. Tiamin pirofosfat (TPP) tiyaminin aktif şeklidir ve pirüvat dehidrogenaz, a-keto-glutarat dehidrogenaz, transketolaz enzimlerine koenzimdir.
• Pirüvat dehidrogenaz ve a-keto-glutat dehidrogenaz karbonhidrat metabolizması için gerekliyken, transketolaz pentoz fosfat yolunda aktivite gösteren bir enzimdir. 

B-1 Vitaminin Gereksinimi

B1 Vitamin Tiyamin Eksikliği

Bı Vitamin eksikliğinin ilk belirtileri, vücudun halsizlik ve kırıklık yansıtan iştah kaybı (anoreksiya denir).Sinir sistemini dengesizlik, özellikle baldır kaslarında yanma ağrı, sindirimsel hazımsızlık veya kabızlık ve kas ağrısı neden olabilir. Bacaklarda iğnelenme “duyumları veya uyuşma, içerir.
Tiamin eksikliği, eritrosit içinde transketolase[(enzimdir tiaminin işe yarar koenzim haline getirir yani Tiamin pirofosfat (TPP) ] aktivitesini ölçerek test edilebilir.

B1 Vitamin Eksikliği Belirtileri

Yapılan araştırmalarda Uzun yıllardır B1 Vitaminin eksikliğinin bazı sorunlara yol açtığı bilinmektedir.

• Bı vitamini eksikliğinde ,ruhsal sorun, depresyon, sıkılma, isteksizlik, gerginlik, konsantrasyon bozukluğu,
• Halsizlik, yorgunluk hali, kuvvetsizlik, adale ağrıları,
• Yeme isteği azalması , mide ağrısı, kabızlık gibi sindirim sorunları.
• Dermansızlık, kalp ritminde yavaşlama ve göğüs ağrısı yakınmaları oluşur.
• Eksiklik arttıkça kalp ritmi düzensizlikleri, ayaklarda iğne batması hissi, duyu kayıpları ile adalelerde hassaslaşma ve incelmeler ortaya çıkar.
• Göz sinirinin etkilenmesi ile görmede bozukluk.
• Beriberi hastalığına yol açar. 4 tipi vardır.

Bebeklik, yaş, kuru ve alkolik beriberi. Bebeklerde büyüme durur, ince tiz sesli bir ağlama ve kalp çarpıntıları meydana gelir. Yaş tipi ayak ve bacaklardan vücuda ilerleyen şişme (=ödem) ve kalp yetersizliği ile seyreder.
Kuru tipi ise kilo kaybı, adalelerin incelmesi ve sinirlerin dejenere olmasına yol açar. Alkolik tipine VVernicke- Korsakof Sendromu da denilir. Beyin ile adaleleri tutarak yürüyememe, hafıza kaybı ve kişilik değişikliği yapar. Bu hastalık tedavi edilmediğinde ölümle sonuçlanır.

B1 vitamini eksikliğden dolayı oluşan hastalıklar

• Bı Vitamin eksikliği olan gıdalar, düşük gelirli insanların (örneğin, değirmenden geçirilmiş pirinç veya parlatılmış) beslenme tarzları ve Açlık Bölgesindeki emziren Annelerin yetersiz tiamin alışından dolayı anne sütüyle beslenen bebeklerde çocuksu beriberi yani beriberi hastalığı oluşur.
• Bı Vitamin Eksikliği ana sebebi Alkol tüketimi olup , Sanayileşmiş ülkelerde ise tiamin eksikliği birincil nedeni kahve ve çay aşırı tüketimi ile bu içecekler idrar söktürdüğünden böbrekleri hareketlendirerek mevcut Bı Vitaminini vücuttan atar ve risk taşıyan grup olarak bilinir.
• Kronik stres, kronik ishal, kronik ateş ve sigara Bı vitamini ihtiyacını arttırmak gereken özel durumlardır. Bu sağlık sorunları olan bireyler diğer bireylere karşı 5-10 kez olağan miktarda Bı vitamini tiamin alması gerekebilir.
• Bı Vitamin eksikliğinde, Oksijenli enerji sistemi ile uzun enerji üretiminde hücrelerin bazı amino asitlerin ve pirüvik asidin kullanılması azalırken, yağ kullanımı artar.Yağı enerjide kullanan sistem yüksek maksimum seviyede enerji tüketip vücut fonksiyonları tamamlanmadan biten bir hali alarak bitkin dengesiz korunmasız hale dönüşerek dışardan gelen tüm saldırılara açık olarak yavaş yavaş hücre ölümleriyle sorunlar başlar.
• Bı Vitamin eksikliğinde görülen sorunların ve bozuklukların ana nedeni de budur.
• Bı Vitamin eksikliğinde Ruhsal Hastalıklar başlar.İştahsızlık, Depresyon, Yorgunluk, Sindirim rahatsızlıkları, Kas ve sinir rahatsızlıkları, Merkezi sinir sistemi enerji ihtiyacını karbonhidrat metabolizmasından karşıladığı için tiyamin eksikliğinde en çok etkilenen vücut bölümlerinden biri de merkezi sinir sistemidir. Nöronlarda kromatoliz (kromatoliz nedir? :sinir hücresi hasarında hücre gövdesinde meydana gelen ilk değişikliktir.) görülmesi riski yükselir. Aynı zamanda, tiyamin eksikliği nöron aksonlarını. Sinir hücresi ya da nöron sinir sisteminin temel fonksiyonel birimidir.Kısa uzantıları dendrit, uzun uzantıları akson olarak adlandırılan sinir sistemini oluşturan hücrelerdir. Akson ve dendrit sinir uçları hücreleridir.) saran miyelin in yok etmeye sebep olur.(Miyelin, sinir liflerinin çoğunu çevreleyen hücredir, sinir uyarılarının/iletilerinin vücudun diğer bölümlerine geçişini hızlandırır. Miyelin kaybı bu uyarıları yavaşlatır ve hatta durdurabilir. Bu da birçok belirtiye yol açabilir)
• Merkezi sinir sistemimizin doğru çalışması için gereken anahtar bir vitamindir. Uygun Bı Vitamin I Tiyamin alınması beyin fonksiyonlarında düzelmeye neden olur.
• Yetersiz Bı Vitamin eksikliğinde alınması gözlerde zayıflamaya, duşuncesel karmaşaya ve fiziksel fonksiyonlarda uyum bozukluğuna neden olur.
• Amerika Birleşik Devletleri Tiamin eksikliği en sık kötüye alkol (alkolizm) kişilerde görülmektedir. Bir çok alkol vücudun gıdalardan tiamin emmek için zor hale getirir. Alkolizm ile bu farkı telafi etmek için normalden daha yüksek miktarda tiamin almadığınız sürece, vücudun hastalığa sürüklenmesini önleyemessiniz. Aslında, alkolizm, kalp hastalığı ve Bı vitamini eksikliği arasındaki bağlantı kadar güçlü beriberi kalp hastalığı olarak adlandırılan spesifik bir hastalık, araştırmacılar tarafından resmen tespit edilmiştir. Bu Bı vitamini eksikliği durum genellikle konjestif kalp yetmezliğine yol açar. Kronik alkoliklerde sıradan tiamin gereksinimi 10-100 kat gerekebilir.
• Bı vitamini Yetersizlik halinde , büyüme durur, gözlerde vaskülarizasyon başlar,korneadaki bu damarlanma sonuçta katarakta kadar gidebilir. Dil iltihabı, ağız kenarlarında ve ciltte kuruma ayrıca çatlaklar görülebilir.
• Bı Vitamin Tiamin eksikliği, eritrosit içinde transketolase aktivitesini ölçerek test edilebilir.

B1 Vitamini ve Beriberi

Bı Vitaminin eksikliğinde , yeterli tiamin almamanın neden olduğu hastalık beriberidir. Belirtiler, şişlik, karıncalanma veya
yanma hissi nistagmus denilen eller ve ayaklar, konfüzyon, solunum sorunları nedeniyle sıvının akciğerlere ve kontrolsüz göz hareketleri içerir. Bı vitamini ile güçlendirilmiş tahıl ve ekmek gibi yiyecekleri, çünkü gelişmiş dünyada insanlar genellikle sakın beriberi almak.

Bı Vitamini ve VVernicke-Korsakoff sendromu

VVernicke-Korsakoff sendromu, tiamin eksikliğinin yol açtığı bir beyin hastalığıdır. VVernicke-Korsakoff aslında iki bozuklukları: VVernicke hastalığı, merkezi ve periferik sinir sistemi sinir hasarı içerir. Genellikle alkolizm nedeniyle yetersiz beslenme ile kaynaklanır. Korsakoff sendromu, hafıza problemleri ve sinir hasarı ile karakterizedir. Yüksek dozlarda tiamin, kas koordinasyonu ve karışıklık geliştirilmesi, ancak nadiren hafıza kaybını artırır.

B1 Vitamini ve Katarakt

İnsanlar beslenmesinde , bol protein ve vitamin A, Bı, B2, ve B3 veya niasin, besin ögelerikullandığında katarakt gelişmesi çok az bir olalısılıktır. Özellikle Bı, B2, B9 veya folik asit ve B12 , vitamin C, E ve B kompleks vitaminleri almak gözünüzü katarakt olmaktan koruyabilir. Ama B vitaminleri ve katarakt hakkında Daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Bı Vitamini ve Alzheimer hastalığı

VVernicke-Korsakoff sendromu demans, Bı Vitamin eksikliği nedeni olabilir. Bu yüzden araştırmacılar, Alzheimer hastalığının Bı Vitamin tiamin yardımcı olabilir spekülasyonlar var.Alzheimer hastalığı için bir tedavi olarak önerilen B 1 Vitamini daha fazla araştırma gereklidir.

Bı Vitamini ve Kalp yetmezliği

Kalp yetmezliği olan birçok kişi, aşırı sıvı vücuttan atılmasına yardımcı olan diüretik (su hapları), çünkü Tiamin kalp yetmezliği ile ilişkili olabilir. Ancak diüretikler, aynı zamanda vücudun çok fazla tiyamin atılımına neden olabilir. Birkaç küçük çalışma tiamin takviyeleri alarak bu durumu düzeltebiliriz.Düzenli olarak alınan bir multivitamin,kesinlikle yeterli tiamin vermelidir.

Bı Vitamini Gıda Kaynakları

Bı Vitamin I Tiyamin aşağıdaki besinlerde bulunur:

• Süttozu
• Yumurta
• Zenginleştirilmiş ekmek ve un
• Yağsız et
• Bakliyat
• Kabuklu yemişler ve tohumlar
• Organ etleri
• Bezelye
• Kepekli tahıllar

Süt ürünleri, meyve ve sebze de Bı Vitamini - tiamin çok yüksek değildir, fakat büyük miktarlarda alınırsa, bu önemli bir kaynak haline gelmektedir.Kuru bira mayası, hububat, kuruyemiş (fındık, fıstık, ceviz) ve baklagillerde (fasulye, nohut, bakla, mercimek ) bol olarak bulunur. Tereyağı ve bitkisel yağda bulunmaz.