Formula 1

Formula 1 motor sporlarının doruk noktası olarak kabul edilebilir. Her sezon dünyanın dört kıtasını dolaşan bu yarış serisi tüm dünyada yüz milyonlarca kişiyi ekran başına çekmektedir. Formula 1 sadece en iyi sürücüleri değil, aynı zamanda en iyi mühendisleri ve tasarımcıları da takımların bünyesinde topluyor. Genellikle takımların arkasında bulunan motor üreticileri inanılmaz yüksek bütçelerle en son teknolojiyi kullanarak rakiplerinin bir adım önüne geçmeye çalışıyorlar. Tüm bu çabalar ise genellikle ancak saniyenin yüzde biriyle ölçülen farklar için verilmektedir.

Kısaltması F1 olan, Grand Prix Yarışları olarak da bilinen Formula 1; tek kişilik, açık tekerlekli otomobil yarışlarının en yüksek düzeyini oluşturan yarışlar dizisidir.

F1; bir yıl boyunca, her birine Grand Prix adı verilen ve değişik ülkelerde özel yollarda koşulan yarışlardan oluşur. Yıl sonunda toplanan puanlara göre Pilotlar Şampiyonluğu ile Takımlar Şampiyonası (Otomobil Yapımcıları Birinciliği) ödülleri verilir.

Formula 1 Dünya Şampiyonası, dünyanın en popüler otomobil sporları şampiyonası ve en çok izlenen spor organizasyonlarından biridir. Sezonda toplamda 5 kıtada 19-20 yarıştan oluşmaktadır. Sezon başlangıcı genellikle Mart ayına, kapanışı ise Kasım ayına denk gelmektedir.

Formula 1 yarışlarının kökeni 1920’ler ve 1930’lar da yapılan Avrupa Grand Prix motor yarışlarına dayanır. Formula tüm katılımcıların ve arabaların uymak zorunda oldukları kurallar bütünüdür. Formula 1, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 1946 yılında üzerinde anlaşılan yeni kuralların adıdır.

Yarışlar Pazar günleri yapılmaktadır. Yarışlarda, pilotların sıralamasını belirlemek için Cumartesi günleri Sıralama Turları yapılır ve pilotların turlarını tamamlama sürelerine göre yarış sırası belirlenir. Ayrıca Cumartesi sabahları ve Cuma günleri antreman turları gerçekleştirilir.

Yarışlar çoğu zaman iki hafta üst üste yapılıp bir hafta ara verilerek ilerlenir. Ancak sezonun belli aralıklarında yarış yapılmayan hafta sayısı 2-3 olarak ayarlanarak takımların geliştirmelerine ve dinlenmelerine izin verilir.

Formula 1 Tarihi

İlk gününden bu yana motor sporlarının zirvesi kabul edilen ve dünyada en fazla izleyici toplayan spor etkinligi olan "Formula 1", 1950 yılının Mayıs ayında İngiltere’nin efsanevi pisti Silverstona’da start aldı. Bugüne kadar sayısız Grant Prix gerçekleştirilen Formula 1’de, yüzlerce takım, pilot ve binlerce marka şampiyon olabilmek için pistlerde kıyasıya mücadele etti.

1960’lı yıllarda Formula 1’in ilk yıllarındaki dengeler bütünüyle degişti. Pilotlar kadar takımlar arasındaki mücadele ön plana çıkarken, Ferrari ve Lotus arasındaki amansız rekabete Brabham takımı da eklendi. Jim Clark ve Graham Hill arasında mücadelede en fazla zaferi kazanan Lotus Climax pilotu Clark oldu. Dunlop ilk yıllarda lastikteki egemenligini yine bu yıllarda Goodyear ve Firestone ile paylaşmak zorunda kaldı. 1970’li yıllarda Lotus, Tyrell ve McLaren takımlarına motor veren Ford, 6 yıl şampiyonluk podyumuna çıktı. Lotus, en büyük rakibi Ferrari ile dörder kez takımlar şampiyonu oldu. Grand Prix’lerde artan hız ile birlikte lastiklerin önemi giderek önem kazandı. Goodyear, belirgin bir üstünlük elde etti ancak en büyük rakip olarak bu kez karşısında Michelin vardı. Formula 1’de 70’lere Ford damgasını vurdu. Grand Prix’lerde artan hız, pilotların ve takımlarin başarısında lastik faktörünü ön plana çıkarmaya başladı.

1980’ler efsane pilotların yarıştıgı yıllar oldu. Formula 1’de en fazla puan toplayan, en fazla GP’ye katılan ve en fazla zafer kazanan pilotlar arasında ilk sıraları alan Alain Prost, Ayrton Senna, Nelson Piquet, Nigel Mansell ve Niki Lauda bu dönemde birer efsane haline geldi. Grand Prix’lerde önce Williams ardında da McLaren’e motor veren Honda, kazandıgı 4 takımlar şampiyonlugu ve aynı sezon içinde elde ettigi 15 zafer ile F1’de yeni bir dönemin başladıgının ilk sinyalini verdi.

1990’li yıllarda Formula 1 için yag, yakıt, lastik ve motor üreticilerinin teknoloji geliştirme çabaları basdöndürücü bir hıza ulaştı ve firmalar elde ettikleri mükemel sonuçları piste taşımaya başladılar. Yeni teknolojiler sayesinde GP’lerde pilotların yüksek hız sınırlarını aşmalarıyla birlikte kısıtlamalar ve yeni kurallar ardı ardına gelmeye başladı ama bu Ayrton Senna’nin ölümünü engellemeye yetmedi.

Formula 1 2002 sezonunun Avustralya, Malezya ve Brezilya yarışlarının ardından 4.yarış olan San Marino Grand Prix’inde yapılan yarışta Ferrari takımı duble yaptı. İlk kez her iki sürücünün de yeni araç F2002 ile yarıştıgı Imola pistinde, yarışın başından sonuna kadar üstünlük saglayan Ferrariler başarıya rahat ulaştılar. Yarışın başından sonuna kadar Ferrarileri zorlamaya çalışan tek sürücü olan Ralf Schumacher üçüncülügü elde ederken, dördüncülükteki yeri hiç degişmeyen Juan Pablo Montoya San Marino’da üç puana ulaştı. Renault sürücüsü Jenson Button Imola’da da puana ulaşmayı başarırken, David Coulthard’i geride bırakması dikkatleri çekti. Takım arkadaşı Raikkonen’in yarışdışı kalması sonucu beşincilige yükselen David Coulthard bu pozisyonunu da koruyamayıp yarışı altıncı olarak bitirdi.

Dayanıklılıgın ön plana çıktıgı yarışı ancak 11 sürücü tamamlarken, genelde aynı takımda yarışan sürücülerin yarış boyunca sıralamada ardarda yer alması dikkat çekti. Ferrari, Williams, Renault ve Sauber takımları iki sürücüyle yarışı tamamlamayı başarırken Arrows, Jaguar, Jordan ve Toyota takımları yarışı tamamlayamadı.

San Marino Grand Prix’sinde zafer Ferrari pilotu Michael Schumacher’in oldu. Pole-position’da da ilk sırayı alan Alman pilotun ardından takım arkadaşı Rubens Barrichello ikinci, Williams pilotları Ralf Schumacher ve Juan Pablo Montoya üçüncü ve dördüncü oldu. San Marino’da beşinci sırada Renault pilotu Jenson Button, altıncı sirada ise McLaren pilotu David Coulthard vardı.

Formula 1 teknik kurallarının dayandığı kriterler nelerdir?

İki ana konu ele alınmaktadır:

1. Bir taraftan güvenliği sağlarken diger taraftan Formula 1'in teknolojik mükemmeliyetini koruyarak, hızın kontrol edilmesi.

2. Herhangi bir kaza sırasında güvenlik.
Bu yüzdendir ki, silindir kapasitesi, yakıt, lastik boyutları, otomobilin asgari ağırlığı ve genişliği, aerodinamik aygıtların boyutları ve konumu ve elektronik sürüş yardımcı sistemleri üzerinde kısıtlamalar vardır ve yasaklanmıştır. Ayrıca, sadece şasi ve devrilme durumunda koruma sağlayan barların mukavemeti ile ilgili olarak değil, fakat aynı zamanda esnek yakıt depoları (askeri havacılık sektöründen esinlenmiş), yangın söndürücüler, zırh, baş ve boyun koruma vb gibi konular hakkında da kurallar bulunmaktadır. Yakıt ve yağ depolarının konumu belirlenmiş olup, özel korumaya sahip olmaları gerekir. Bu arada kokpit boyutları da kontrol edilmiştir. Tüm motorlar on silindirli ve dört zamanlıdır. Hiç birisi oval olamaz. Otomobillerin dört tekerleri olması ve sadece ikisinin çeker tekerlek olması gereklidir.