ikinci İnönü savaşı

16 martta İzmir'den Bursa’ya gelen yunan orduları başkomutanı general Papulas, giderek güçlenmekte olan türk kuvvetlerini kesin yenilgiye uğratmak amacıyla üç tümenle Bursa’dan Eskişehir ve iki tümenle de Uşak’tan Afyon yönünde ileri harekâta geçti (23 mart 1921). Afyon'u hedef tutan Uşak grubu, Dumlupınar mevzilerini ele geçirdikten sonra saldısını sürdürerek Afyon’a girdi (27 mart 1921).

Türk kuvvetleri Konya yönünü, tutmak için Afyon'un doğusuna çekildiler. Afyon’un işgaline pek önem vermeyen türk genelkurmayı, büyük stratejik değeri bulunan Eskişehir’i kaptırmamak için düşmanı önce İnönü'nde yenmeyi, sonra da Afyon'a saldırarak burada zaferi sağlamayı tasarladı. 23 marttan başlayarak oyalama görevi yapan türk öncü birlikleriyle savaşan yunan kuvvetlerinin Bursa grubu, İnönü mevzileri önüne geldi (26 mart), iki taraf kuvvetlerinin insan ve malzeme sayısı şöyleydi: Türkler: 34 175 er ve subay (30 108 tüfek), 4 435 atlı (3 500 kılıç), 55 hafif ve 235 ağır makineli tüfek, 104 top; Yunanlılar; 41 550 er ve subay (41 150 tüfek), 3 100 atlı (2 000 kılıç), 3 134 hafif ve 720 ağır makineli tüfek, 220 top. Ertesi sabah (27 mart) ikinci İnönü savaşı başladı, ilk gün Yunanlılar’ ın eline geçen bazı mevziler, ertesi gün türk piyadesinin süngü hücumlarıyla geri alındı (28 mart).

Çok kanlı geçen ve 5 gün süren bu çarpışmaların Türkler açısından bir önemli özelliği düşmanın şiddetli saldırılarının kimi zaman karşı taaruzlarla kırılması ve Batı cephesi komutanı ismet Paşa'nın buyruğu gereğince, İnönü savunma hattının en bunalımlı anlarda bile bırakılmamasıdır. Bu savaşlar sırasında Kocaeli grubu komutanı albay Halit Bey, (Deli Halit, Karsıalan), 1. Tümen komutanı albay Kemalettin Sami Bey (Gökçen) ve 61. Tümen komutanı albay izzettin Bey (Çalışlar) yaralanmak pahasına ön saflarda kahramanca çarpıştılar. 30 martta düşman son bir çabayla tüm güçlerini toplayarak yeniden saldırıya geçti. Savaşırı en sıkışık bir anında Ankara’dan gönderilen Meclis muhafız alayı’nın da çarpışmalara katılması, türk kuvvetlerinin moralini güçlendirdi. Kırılan düşman saldırısı, cephe boyunca püskürtüldü.

Ertesi gün türk ordusunun, düşman sağ kanadına yaptığı başarılı karşı-saldırı, savaşın sonucunu belirledi. Bozulan yunan kuvvetleri 1 nisanda Bursa yönünde çekilmek zorunda kalınca, eski mevzilerine kadar izlendi ve ikinci İnönü savaşı da böylece sona erdi. İnönü zaferinden sonra bu cephedeki kuvvetlerin büyük bölümü Afyon'daki yunan birliklerinin üzerine gönderildi. Saldırı karşısında düşman Afyon’u boşaltıp çekilmeye başladı (6 nisan). Uşak’a doğru çekilen Yunanlılar’la 8-11 nisan günleri arasında Aslıhanlar ve Dumlupınar yörelerinde çok şiddetli savaşlar yapıldıysa da, düşman Dumlupınar mevzilerinden sökülüp atılamadı.

DEVAMI İkinci İnönü Muharebesi (II. İnönü Savaşı)