GÜÇ

—Fels. Descartes ve Leibniz'e göre, kitleyle hız arasında, evrendeki bağlantıyı koruyan belli bir ilişki bulunduğunu belirten ilke. (CANLİ Güç de denir.) [Bk. ansikl. böl.] ll Hegel'e göre, bir şeyin, çeşitli belirlenimleri içinde bir ve tek kalmasını sağlayan iç dinamizm. (Bk. ansikl. böl.)

—Fels. ve Topbil.

• Emek gücü, marxçılara göre, mübadele edilebilir değerlerin kaynağını oluşturan, değer yaratıcı meta. (Bk. ansikl. böl.)
• Toplumsal güçler, marxçılara göre, sınıf mücadelelerinde kesin rol oynayan sınıflar, sınıf bölümleri ve toplumsal gruplar. (Bk. ansikl. böl.)
• Üretici güçler, marxçılara göre, üretim araçlarının tümü (üretim aletleri, hammaddeler ve bunları kullanan emekçiler). [Bk. ansikl. böl.]

—Fişekç. Bir patlayıcının birim başına yaptığı iş. (Bk. ansikl. böl.) ll Bir fünyenin, genellikle bir cıva fülminat kütlesi eşdeğeriyle ifade edilen ateşleme gücü. ll Patlayıcı bir maddenin kuramsal gücü, bir patlayıcının birim kütlesinin sağladığı gazın n mol sayısı, R ideal gaz değişmezi ve kelvin cinsinden ifade edilen, değişmez hacimde T patlama sıcaklığının t = nFTT çarpımı. (Noble' ve Abel'in formülünde yer alan kuramsal güç, birimler kg, dm3 ve bar olmak üzere, 3 000 kara barut ile 12 000 dinamit lokumu arasında değişir.)

—Fiz. Bir cismin başka cisimlerle değiş tokuş yaptığı enerjinin, bu alışverişin zamanına oranı. (Güç, enerjinin iletim hızını ya da birim zamanında iletilen enerji miktarını ölçer.) [Gücün SI birimi vvatt’tır (simge W); bu saniyede 1 joule’lük iş üreten güçtür. Bunun yanı sıra 735 watt değerindeki beygir gücü ve 745 watt değerindeki İngiliz horsepovver da (simge HP) kullanılır.]

—Havc. Yardımcı güç taşıtı, motorları çalıştırmada gerekli enerjiyi sağlamak için bir batarya, bir türbokompresör ya da elektrik üreteç grubu taşıyan küçük taşıt.

—Hidrol. Bir akarsuyun taşıma ve aşındırma yeteneği. (Bk. ansikl. böl,)

—Isıbil. Isıl güç, bir ısıtma aygıtının genellikle bir standartla saptanan “nominal" koşullarda, birim zamanda sağladığı enerji miktarı.

—ida. huk.
Güvenlik gücü, kamu düzeninin sağlanması için hükümetin emrinde bulunan polis, jandarma, silahlı birlik gibi güçlerin tümü. (Bk. ansikl. böl.)
Kamu gücü, devletin tek yanlı iradesiyle buyruk ve yasaklar koyabilme, bunları kabul ettirebilme ve gerekirse zor kullanarak uygulatma hakkı ve yetkisi.

—İkt. Aklama (ibra) gücü, bir paranın, borçlu tarafından alacaklısından kabulü istenebilecek en yüksek tutarı. ll Paranın satın alma gücü, bir paranın, kendi aracılığıyla mal ya da hizmetler elde edilmesi bakımından içerdiği olanak. (Bk. ansikl. böl.)

—Mak. san. Bir makinenin nominal gücü. bir makinenin normal çalışma durumunda bir saniyede ürettiği iş miktarı. ll Fren gücü, bir makinenin dinamometrik frenle ölçülen gücü.

—Nörobiyol. Kas gücü, bir kas ya da kas grubunun kasılması sırasında gelişen güç. (Kol ya da bacak bölütleri yer değiştirmeden de bir dirence karşı kas gücü gelişebilir [eşölçülü kasılma] ve gelişen güç özellikle kasın başlangıçtaki uzunluğuna bağlıdır. Yer değiştirme halinde, sabit bir gücün gelişmesi [izotonik kasılma], en yüksek gücün, kasın yer değiştirme hızına bağlı olduğunu gösterir.)

—Nük. müh. Artık güç, bir reaktörün artık ısısına karşılık gelen güç.

—Opt. Bir optik aygıtla bir nesnenin görüntüsünü görme açısının, nesnenin uzunluğuna oranı. (Göz görüntü odağında bulunduğunda ya da görüş uyum gerektirmeden normal olduğunda, güç Mf ile ifade edilir. Güç birimi diyopri'dir.)

—Ölçbil. Güç ölçme tezgâhı, gücü ölçülecek motorun yerleştirildiği salınımlı gövde.

—Radyotekn. Eşdeğer izotrop ışıma gücü, bir antene verilen güç ile bunun belirli bjr doğrultudaki izotrop kazancının çarpımı.

—Savunm. Güç katmak, bir nükleer parçalanma bombasına, termonükleer tepkime sonucu nötron yayan ve böylece parçalanma sürecini uyararak tepkimeye girme oranını artıran bir madde katmak. ll Güç kalımlı bomba, başlığında lityum hidrürler gibi termonükleer bir çekirdek bulunan nükleer bomba. (Kaynaşma elementleri parçalanma enerjisini artırır; bu elementleri taşımayan aynı boyutlu bir bombanın enerjisi daha düşüktür.)

—-Siber. Güç çarpanı, bir büyüklüğün diğer bir büyüklük üzerindeki değişim etkilerini belirleyen çarpan; ikinci büyüklüğün öz değişimlerinin birinci büyüklüğe etkisi sıfır ya da göz önüne alınamayacak kadar küçüktür.

—Siyas. bil. Siyasal güç siyasal yaşamda doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak rol oynayan ya da oynadığını ileri süren parti, sendika, dernek, baskı grubu, düşünce akımı.

—Su ür. kül. Biyogenetik güç, balıklar için su çevresinin besin değerini bulmaya yarayan niteliksel ölçme. (Bk. ansikl. böl.)

—Tanrıbil. Tanrısal güç, palamasçılıkta Tanrı'nın insan tarafından algılanabilir gerçeklikleri (algılanamaz olan Tanrısal Oz' ün karşıtı).

—Teknol. Güç yardımlı kumanda düzeneği, bir makineyi, bir donanımı ya da bir otomobili (direksiyon, frenleme) kullanan kişinin uyguladığı kuvveti, dış bir enerjiden yararlanarak yükseltmeyi, ayarlamayı ya da yaymayı sağlayan düzenek. (Eşanl. SERVOKUMANDA DÜZENEĞİ.) ll Vfedek güç, bir motora verilen ek güç. (Eşanl. TAKVİYE GÜÇ.)

—Yapış. Bir yapıştırıcının ya da bir yapıştırma ekleminin gücü, yem birleştirilmiş iki desteğin, bunlara ilk biçimlerini vermeye çalışan kuvvetlerin etkisi altında ayrılmasını önlemeye yeterli ani yapışma gösteren eklem niteliği.

♦ güçler çoğl. a. Nüfuzlarını kullanan kişi ya da gruplar: Demokratik güçleri harekete geçirmek.