RİTİM KALIBI

ya da SÜRE KALIBI, ritmik mod olarak da bilinir,
her birimin üç eşit parçaya bölündüğü üçerli yapı içinde oluşturulmuş ritim kalıpları düzeni.

12. yüzyıl sonu ve 13. yüzyıl çoksesli müziğinin temelini oluşturur, ilk örneklerine Paris’teki Notre-Dame okuluna bağlı bestecilerin iki partili organumlarının discantus bölümlerinde rastlanır. Doruk noktasını ise 13. yüzyılın sözleri birden çok dilde olan motetleri oluşturur. Bu motetlerde çoksesli dokunun farklı partilerinde iki ya da üç ritmik mod aynı anda kullanılır, birden çok ses partisi arasında ritmik eşgüdüm bu kalıplar sistemiyle sağlanırdı.

Çokseslilikte ritim düzenini sağlamak için çeşitli uygulamalar sonucu herkesçe kullanılan altı ritmik mod ortaya çıktı. Bu modlar klasik şiir ölçülerine karşılık düşüyordu:

• I (trokhaios)
• II (iambos)
• III (daktylos)
• IV (anapaistos)
• V (spondeias)
• VI (tribrakhys)

Sesin perdesini gösteren, ama süresini göstermeyen neuma'ları nota ligatürlerinin (birbirini izleyen eşit değerdeki birkaç notanın çengellerini birleştirerek elde edilen grup nota) yerlerine dikkat ederek uyumlu kalıplar halinde düzenleyen ortaçağ müzik yazarları, böylece amaçlanan ritmik yapıyı gösterebildiler.
Ortaçağ Batı müziğindeki ritmik mod İslam müziğindeki ikaa ve Hint müziğindeki tala'nın karşılığıdır.

Ritmik şiir.
Latıncede Commodıanus (İ S. IV. yy.) ile ortaya çıkan ritmik şiir, dizenin belirtili zamanlarıyla sözcük vurgularının bırbırlerıyle çakışmasına dayanır. Çoktanrılı şairlerin küçümsediği bu teknik, özellikle halka seslenen kimi hıristiyan şairler tarafından benimsendi. Ritmik şiirin ilkeleri ancak Ortaçağ sonunda kesinlik kazandı. Günümüzde ıngıliz ve alman şiirleri "ritmik" olarak nitelenebilir, çünkü sözcüklerin dinamik vurgusu dize yapılarını belirler.

Ritmik düzyazı.
Çağdaş düzyazının ritmine iki öğe katkı yapar; cümle öğelerinin hece sayısı açısından kendi aralarındaki bağıntısı ve her öğede hece sayısının belirtilen anlamla olan bağıntısı. Bu öğelere antik yazarlarda metrik birleşimleri de eklemek gerekir.