5-GÖZLEMCİ

• Sessiz ve utangaç görünebilir.
• Yalnız kalmayı sever.
• Tek başına yapabileceği etkinlikleri- okuma gibi- tercih edebilir.
• Felsefi konularla ilgilidir. “neden, nasıl, niçin” sorularını sıkca sorar.
• Toplulukların uzağında ya da kenarında durmayı tercih eder.
• Toplum kurallarıyla, toplumsal beklentilerle pek ilgilenmez.
• İnsanlar ona fazla yaklaştığı ve aşırı ilgi gösterdiği zaman rahatsız olur.
• Bir çok konuyla ilgili bilgisi ve kesin fikirleri olmasına karşın başka yorumları da dinlemeyi ister.
• Hafif bir mizah anlayışıyla davranmaktan hoşlanır.

Eğer bu kriterlerin çoğuna “evet” dediyseniz, çocuğunuzun güncel olan baskın kişilik özellikleri büyük olasılıkla Beş stilindedir. Bu değişebilir. Bu stilin temel özelliklerini öğrenmek için okumaya devam ediniz.

BEŞ STİLİNİN ÖZELLİKLERİ

Öğrenilmiş olan: “ Ben farklıyım, insanlarla arama mesafe koymam en iyisi.”

Enerjinin kanalize edildiği yön: Bilmeye, öğrenmeye yöneliktir; Başka bir dünyadan gelmiş bir araştırmacı gibi gözlem yapar, bilgi toplar. Aynı zamanda kendi sınırlarını, alanını korumaya yöneliktir. Beyin merkezlidir.

Güçlü yanları: Meraklıdır, canlı bir düşünce yapısı-zihni vardır. Tek başına kaldığında sıkılmaz; kendini oyalama, eğlendirme konusunda başarılıdır.Yalnız başına kaldığında üretken olur. Teknolojiyle arası çok iyidir. Tam bir bilgisayar kurdudur. Çok iyi bir gözlemcidir, başkalarının gözünden kaçan detayların farkına varır. Okumayı, bilgi edinmeyi çok sever. Güçlü bir vicdana ve adalet duygusuna sahiptir. Güvenilirdir. Kuralları körü körüne izlemeyi sevmez; “bu iş böyledir” sözü onun için geçerli değildir. Yarıştan, rekabetten hoşlanmaz, çünkü başkalarını etkilemek onun umurunda bile değildir. İnsanlarla olan ilişkisinde saygılı ve yalındır.

Sorunlara yol açabilen özellikleri: Duygusallıktan, duygusal sahnelerden hoşlanmaz. Duygularını ifade etmeye zorlanması onu rahatsız eder. İçine döner, kabuğuna çekilir. Bildiklerinin doğru olmadığının söylenmesine, bilgisinin küçümsenmesine dayanamaz. Kısa süreli öfke patlamaları yaşayabilir. Özel alanlarının, sınırlarının dikkate alınmamasına çok kızar, bunun kendisine yapılmış bir saygısızlık olduğunu düşünür- ki bu konuda haklıdır da. Çevresinden saygı görmek ister. Başkalarının kendi işine karışmasından, onu yönlendirmesinden rahatsızlık duyar. Özellikle İki(yardımcı) tarzında davranan anne-baba ve öğretmenlere karşı bir direnç geliştirmiştir. Sinir sistemi çok duyarlıdır, yüksek ve düzensiz sesler, gürültü onu fazlasıyla rahatsız eder. Sorun yaşanan, kavgalı gürültülü ortamlar onlar için dayanılmazdır, korkar ve kaçar. Eğer çevresinde anlaşabileceği birileri yoksa kendisinin diğer çocuklardan çok farklı (çoğunlukla eksik) olduğunu düşünür ve yalnız kalmayı yeğler. Bire bir ilişki kurmayı sosyal ortamlara tercih eder. Bazıları için okul gibi sosyal ortamlar dehşet verici olabilir. Hemen her konuda fikri olduğu halde, içe dönük ve güvensiz oluşundan dolayı harekete geçmesi kolay olmaz. Çevresinde gördüğü haksızlıklar incinmişlik ve öfke duygularını besler, çevresine yabancılaşmasına yol açabilir. Başkalarına ihtiyacı olmadığına kendini inandırarak toplumla bağlarını koparabilir.

Beş çocuğuna destek:

• Meraklı ve öğrenme arzusu içindeki Beş çocuğu başarısını yayımlamak istemez. Ön plana çıkmaktan hoşlanmayan bu özelliğinin güçlü bir yön olduğunu kabul edin. Sınıf başkanı olmak, yarışmalara katılmak gibi dikkat çekici etkinliklere katılmak istememesine saygı duyun. İnanın o bunlara gerçekten ihtiyaç duymuyordur.
• Ona güvendiğinizi ve onu olduğu gibi kabul ettiğinizi belirtin. Anlayışınız onun için çok önemlidir.
• Eğer anne baba olarak dışa dönük bir yapınız varsa onun sosyal yaşamdan neden zevk almadığını anlayamayabilirsiniz. Bir yerlerede hata yaptığınızı düşünmeyin. Çoğu beş çocuğu ortak yönlerin olmadığı yüzeysel paylaşımlar yerine yalnız kalmayı yeğler. Sosyal olması için zorlamayın, bu daha çok içe kapanmasına neden olabilir.
• Eğer açıklama yapacaksanız ya da onu uyaracaksanız, konuşmalarınızın net, tarafsız ve kısa olmasına özen gösterin. Adil olmaya dikkat edin. Ona vereceğiniz görevleri birlikte planlayın ya da ne istediğinizi tam olarak söyleyin. Kararlı bir tavrınız olsun ama çatık kaşlı olmaktan, nasihat etmekten kaçının.
• Onunla iletişim kurmanın iyi bir yolu da onun mizah anlayışına katılmak, esprili bir dille konuşmak olacaktır.
• Sevdiği müzik, yazar, filmlere ilgi duyun, bu konularda konuşun. Onun dünyasına girin. Birlikte zaman geçirmekten zevk aldığınızı belirtin ama birlikte olmak için ısrarcı olmayın. Kararlarına saygı duyun.
• Anlaşabileceği kişilerle tanışabileceği, bir arada olabileceği ortamlar yaratmaya çalışın. Hazırladığınız etkinliklerin sadece sosyal olması yeterli değildir. Aynı zamanda onun ilgisini çekecek konularda etkinlikler olmasına dikkat edin.
• Öfkelerini, karmaşalarını uzun süre derinlerde saklayabilirler. İyi bir dinleyici olarak düşüncelerini, duygularını anlamaya, ona temiz, net bir ayna olmaya çalışın. Duygularını şimdi ve burada ifade edebilmesi için destek olun ancak bunun için zorlamayın.
• Herhangi bir konuda ona fikrini sormanız, yorumuna önem verdiğini söylemeniz, kabul ve onay gördüğünü hissettirecektir. Böylelikle herkesten ayrı, yalıtılmış olmadığını fark edebilecektir.
• İzcilik, doğa sporları, resim, müzik, dans ve çeşitli spor dallarına katılmasını teşvik edin. Bastırılmış gerilimin açığa çıkması ve kendini ifade etmesi için çok yararlı yollardır.
• Özel hayatına, ona ait alanlara saygı duyun. Odasında ondan habersiz düzenlemeler yapmayın. Hatta içeri girerken izin istemeniz gerekebilir.

6- SORGULAYAN

• Güven ile ilgili endişeleri diğer çocuklardan daha fazladır.
• Endişeli, güvensiz, şüpheli, korkmuş şekilde davranır. Ya da bunların yerine saldırganca bir tutum içindedir.
• Zaman zaman aşırı, çelişkili ve beklenmeyecek davranışlarda bulunur.
• Ruh hali sinirli, suskun, kızgın, komik, ciddi- sık sık değişebilir.
• Çoğunlukla herkesin düşüncesinin aksini savunur.
• İnsanları eğlendirmek, kendini sevdirmek için gayret gösterir.
• Acı çeken canlılara karşı şefkatlidir.
• Hızlı, bazen de kekeler gibi konuşur.

Eğer bu kriterlerin çoğuna “evet” dediyseniz, çocuğunuzun güncel olan baskın kişilik özellikleri büyük olasılıkla Altı stilindedir. Bu değişebilir. Bu stilin temel özelliklerini öğrenmek için okumaya devam ediniz.

ALTI STİLİNİN ÖZELLİKLERİ

Öğrenilmiş olan: “Dünya tehlikelerle dolu, güvensiz bir yer”

Enerjinin kanalize edildiği yön: Korunmaya ve sorgulamaya odaklıdır. Dikkati olası tehlikelere, terslik ve zorluklara yönelmişir. Zorlukları, terslikleri hemen fark eder. Şüphecidir, söylenenlerin ardında farklı bir anlam arar, alıngandır. Çevresini kontrol altında tutmak ister. Beyin merkezlidir.
İki tipi vardır:

1. fobik: Korunmak için boyun eğer.
2. fobi karşıtı: Korunmak için tehlikenin üstüne gider ve meydan okur.

Güçlü yanları: Altı çocuğu bir amaca hizmet için başkalarıyla bir araya gelmekten hoşlanır. Dostlarına ve amaçlarına sadıktır. Güçlü ve cesurdur. Güvenilir, dürüst ve adildir. Koruyucudur, dayanıklıdır. Yardıma ihtiyaç duyanların yanındadır. Analitik düşünür, her şeyi sorgular. Her türlü olasılığı düşünür ve önlem alır. Çevresiyle, olaylarla çok ilgilidir, neler olup bittiğini anlamak ister. Düzenli olmak onun için çok önemlidir. Öğrenmeyi sever. Derslerinde iyi olmak, öğretmenini memnun etmek için gayret gösterir.

Sorunlara yol açabilen özellikleri: Her şeyden endişe duyabilir, bu yüzden aşırı önlem alma yoluna gider. Önlem alma kaygısı harekete geçmesini zorlaştırır. Güvenli bir ortama ihtiyaç duyar, bilinmeyen onu korkutur. Bu yüzden her şeyi kontrol etmek ve her şeyi doğru yapmak ister. Kolaylıkla kötümser olabilir, şüpheye kapılabilir. Sürprizlerden hoşlanmaz, ani değişiklikler güvensizlik duymasına neden olur. Alıştığı çevrenin dışına çıkılması, belirsizlik, ani değişimler stres yaşamasına neden olur. Güvensizlik duygusu kararsızlığa yol açar. Bir seçim söz konusu olduğunda her durumu tek tek inceledikten sonra karar verir. Ama çoğu zaman düşünce ve endişe süreci içinde takılı kalabilir ve hiç bir seçim yapamaz, bu durum paniğe kapılmasına neden olur. Ani duygusal dalgalanmalar yaşar, bir uçtan öbürüne kolayca geçebilir. Utangaç ve korku içinde görünebilir, ya da tam tersi korkusuz ve salgırgan davranabilir. Her iki durumda da istediği güvende olmaktır. Fobik olan altı çocuğu uyumlu ve usludur. Fobi karşıtı olanı insanları şaşırtmaya, ölçmeye çalışır. Otoriteyi sorgular ve nereye kadar gidebileceğini anlamaya çalışır. altı çocuğu kendini korumak, cesur ve güçlü olduğunu kanıtlamak için çok çaba ve zaman harcar. Çevresini kontrol altına alma isteği arkadaşlarına hükmetmesine, öfkelenmesine de neden olabilir. Öfkesi başkalarına korkutucu gelebilir. Enerjisi bol olmasına karşın bazen aşırı tembelleşir.

Altı çocuğuna destek:

• Ona karşı kesinlikle açık ve dürüst olun.Gizli gündem oluşturmayın, imalı konuşmalar yapmayın. Verdiğiniz sözleri tutun, tutamayacağınız sözler vermeyin. Böylelikle çocuğunuzun insanlara güven duymasına yardım etmiş olursunuz.
• Sorularını sabırla yanıtlayın, öğrenmek istediği konulara, bilgiye ulaşmasını sağlayın.
• Kötümser düşüncelerine, varsayımlarına destek vermeyin. Sizin bu tür düşünceleriniz varsa onun yanında söz etmeyin.
• Kendini güvende hissettiği anları, koşulları fark edin, bu anları ona tekrar yaşatmaya çalışın.
• Yeniliklerin, sürprizlerin dozunu düşük tutun. Hayatınızda bir değişim yapacağınız zaman bunu adım adım yapın. Ona, yeni duruma alışma süresi vermiş olursunuz.
• Benlik değerini, özgüvenini geliştirmesi için destekleyin. Aşırı koruyucu olmayın. Belirsizliklerle başa çıkabilmesi için kendi gücünü kullanmaya, beceriler geliştirmeye ihtiyacı vardır. Bunun için gereken özgürlüğü ona tanıyın: deneyim yapması ve bunun sonuçlarını yaşaması için uygun ortamlar yaratın.
• Eğer aşırı özgürlük veriyorsanız, bu onda endişe ve sevgi yoksunluğu hissi yaratacaktır. 6 çocuğunun kendini güvende hissetmesi için sakin ve kararlı ebeveynlere, gerekli kural ve sınırlamalara ihtiyacı vardır. Tutarlı ve kararlı olun.Yoksa kendini kaybolmuş hissedecektir.
• Güçsüz olmaktan, yenilmekten endişe duyar. Kendini fiziksel olarak yeterli hissetmesini sağlayacak spor dallarına yönlendirin.
• Zaman zaman tembelliğe kapıldığında, onu hareketsiz bırakan TV ve bilgisayarı ortadan kaldırın ya da kullanımını sınırlandırın. Başka etkinlikler önerin.
• Yeni deneyimlere ve ortamlara, zorlamadan, sakince yönlendirin.
• Kararsızlığa kapıldıklarında sakinleşmelerine yardım edin. Telaşsız ve güvenli davranın.
• Çocuğunuz kararsız, değişken ruh halleri yaşarken, siz sakin ve kararlı kalın. Öfkelendiği zaman karşı çıkmak ve azarlamak yerine yatışmasını bekleyin. Ancak, otoritenizi sınayan olumsuz tavırlarıyla karşılaştığınızda görmezden gelmeyin.
• Paniğe kapılmasını önlemek için hazırlıklarını ve ödevlerini önceden yapması için yönlendirin. Günlük bir plan yapın.