ORGAN BAĞIŞI NEDİR?

Organ bağışı, kişinin sağlığında, kendisi öldükten sonra organlarının kronik organ hastası olan kişilere nakledilmesi için bağışlamasıdır. (TOND Derneği)
Organ Bağışı Yöntemleri
Organ bağışı ile ilgili 4 yöntem vardır. Bu yöntemler, bağış yapan kendi isteği ile bağış yapmaya hazır olmadığı zamanlar devreye girer. Bu yasal düzenlemeler şimdilik her yerde aynı şekilde kullanılmıyor. Her ülke kendi kararlarını kendisi veriyor.

1. İtiraz Yöntemi: En geniş kapsamlı yöntemdir. Bu yöntemde sağlığında kesin itirazı olmayan herkesin organı bağış olarak kabul edilir.
2. Genişletilmiş İtiraz Yöntemi: Ayrıca şöyle bir hakkı da içerir. Bağışçının ölümünden sonra, potansiyel bağışçının akrabaları organ bağışını, ölen kişinin, yaşarken yaptığı vasiyet olarak kabul ederler.
3. Gönüllülük Yöntemi: Bağışçının yaşarken organlarını bağışlayacağını kabul etmesi zorunluluğunu getirir. Kesin bir organ bağışı yapmayı kabul etme prosedürü gerektirir. Bu nedenle çok dar kapsamlıdır.
4. Genişletilmiş Gönüllük Yöntemi: Bağışçının ölümünden sonra, ailesi de bağış için onay verebilir. Bu uygulama Gönüllülük Yöntemi’ni genişletmektedir.

Bu 4 yöntemin yanı sıra iki istisna yöntem daha vardır:
Bilgilendirme ve Acil Durum Yöntemi
Bilgilendirme Yöntemi’nde bağışçının izni şarttır. Eğer potansiyel bağışçının yanında, organ bağışı yapmak istemesi ile ilgili herhangi bir yazılı belge yoksa bağışçı olmak istemiyordur. Bu durumda ailesine bilgi verilmesi gerekir. Ailenin itiraz etme hakkı vardır.
Acil Durum Yöntemi’nde, bağışçının kendisinden veya ailesinden itiraz olsa bile, her durumda organ alınır.

DİNİN ORGAN BAĞIŞINA BAKIŞ AÇISI
Organ bağışına dini açıdan bir sakınca görülmemektedir.
İslam dininin yaygın olduğu ülkemizde dinin organ bağışına bakışı Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yaptığı açıklamaya dayandırılır. (06.03.1980)
Karara göre;

• Zaruret (İnsanın elinde olmayarak hâsıl olan sebep) halinin bulunması,
• Hastalığın bu yolla tedavi edileceğinin doktor tarafından onaylanması,
• Doku ve organ veren kişinin bu işlem sırasında ölmüş olması,
• Verilen doku ve organ karşılığında hiçbir ücret alınmamış olması,
• Tedavi edilen hastanın da yapılacak nakle razı olması durumunda caizdir, denmiştir.(Diyanet İşleri Başkanlığı 06.03.1980 kararı

Doku ve Organ Nakli ve Bağışında Sıkça Sorulan Sorular
1) Sadece manevi yaptırım gücü olan, hiçbir hukuki fonksiyon taşımayan sembolik organ bağışı kartım, organ bağışı için doğrudan yeterli bir kart mıdır?
Hayır. Kişinin organlarının alınabilmesi için mutlaka ailesinin de onayının alınması gerekmektedir kartı olsa da yakınlarından habersiz organları alınamaz.
Bu yüzden yakını yanında olmadan ölmüş birinin cebinden organ bağış kartı çıksa bile organları alınmamaktadır.

2) Organ bağış kartımı nasıl iptal edebilirim?
Artık organ bağışlarının kaydının tutulma zorunluluğu yoktur. Kişi istediği zaman kartını yırtarak organ bağışını geçersiz kılabilir.

3) Herkes organ bağışı için başvurabilir mi?

• Hepatit (A-B-C)
• Ağır iltihabi hastalıklar
• Şeker hastalığı
• Kanser hastaları başvuramaz.

4) Bağışladığım organlar para ile başkasına satılabilir mi?Başka insanların eline geçme tehlikesi ne boyutta mevcuttur?
Hayır, satılamaz. Bir insan öldükten sonra organları bağışlandığında, Organ Nakli Koordinasyon Sistemi devreye girer. Bu sistem gereğince bağışlanan organlar Sağlık Bakanlığı’nın Bölge Koordinasyon Merkezine(BKM) ve oradan da Ulusal Koordinasyon Merkezine(UKM) bildirilirler. Organların merkezlere dağıtımı bu bildirimler sonucunda belirlenir.

5) Organ Nakli ameliyatında cenazemin bütünlüğü bozulur mu?Gereken saygı vücuduma uygulanır mı?
Kadavradan organ çıkarma işlemi herhangi bir canlı ameliyatı kadar büyük bir özenle yapılır. Organlar çıkarıldıktan sonra mümkün olduğunca estetik dikişlerle dikilerek, bedenin hiçbir şekilde zarar görmemesine büyük özen gösterilir. O bedenler organların kıymetini çok iyi bilen hekimler için kutsaldır ve çok büyük bir saygıyı hak etmektedirler.

6) Herhangi bir sağlık sorunum olduğunda üzerimde organ nakli kartı bulunursa bir sorun çıkar mı diye tedirgin oluyorum. Sizce bu endişemde haklı mıyım?
Hekimlik ilkelerine göre hiç kimsenin hayatı hiç kimse için feda edilmez. Evrensel insan haklarına göre bir kişinin hayatı değil bir insan için bütün insanlık uğruna bile feda edilemez. O nedenle hiçbir endişeye gerek yok. ‘Suiistimal olabilir mi?’’ diye düşünenler var ise; organ nakli zaten kalabalık bir ekip işidir. Ayrıca organların alınabilmesi için kişinin hayattayken bağış yaptığı halde bunun yeterli olmadığı ve yine de ailenin izninin alınması gerektiği unutulmamalıdır.

7) Beni endişelendiren organ bağışı bilgilerimin organ mafyasının eline geçmesi,bu mümkün mü?
Organ bağışı sırasında alınan bilgiler hiçbir zaman bir nakil için yeterli bilgiler değildir. Kişinin sağlık durumunun değil, niyetini belirten bir iki kimlik bilgisi dışında bir özellik taşımazlar.Bu yüzden bu endişe yersizdir.

8) Nakil işlemlerinin ülkemizdeki başarı oranı nedir?
Ülkemizde organ nakilleri dünya standardında yapılmakta ve baktığımızda dünya standardının üzerine sonuçlanmaktadır. Karaciğer ve böbrek gibi en çok nakli gerçekleştirilen organların nakillerinde başarı oranları ise yapılan çalışmalara göre %90’nın üzerindedir.

9) Hayattayken organlarını bağışlayan bir kişi daha sonra bu isteğinden vazgeçebilir mi?
Tabi ki evet. Yakınlarınıza söylemeniz yeterli. Çünkü günü geldiğinde buna son kararı verecek olan, bağışınızı değerlendirecek olanlar yakınlarınızdır. Bu yüzden karta sahip olsanız bile ailenize vazgeçtiğinizi iletmeniz bu konudaki endişeniz için tek başına yeterli olabilecektir.

10) Ben sadece karaciğerimi bağışlamak istiyorum.’ diyebilir miyim? Böyle bir seçim hakkım var mı?
Evet böyle bir seçim hakkınız var. Organ bağış kartınızda bunu belirtecek seçenekler zaten bulunmaktadır. Yine yakınlarınıza da söylemeniz de yeterli olabilir.