TAŞKENT

Özbekistan'ın başkenti;
2 073 000 nüf. (1989).
Taşkent, Orta Asya'nın en büyük iktisadi, siyasal ve kültürel merkezlerinden biri, nüfus açısından Özbekistan'ın en büyük kentidir.
Tien Şan’ın K.-B. ucunda, Çirçik kıyısında bulunan Taşkent vahası, strateji ve ticaret açısından önemli yolların girişlerine 11292 egemen bir konumdadır Sir Derya yoluyla ulaşılabilen kent, Türksib'in (Türkistan -Sibirya demiryolu) tamamlanmasından (1931) bu yana Orta Asya’nın başlıca demiryolu kavşağıdır Sir Derya’nın sağ kıyısında gerçekleştirilen sulama çalışmaları sayesinde iyice genişleyen zengin vahanın ortasındaki Taşkent, gelişmekte olan sanayi ve madencilik merkezlerine (Angren, Almalık, Çirçik) yakındır.

Özbekistan' ın donanım gereksinimini karşılamak için, kente makine fabrikaları (tarım makineleri, iplik ve dokuma tezgâhları), tekstil ve kimya sanayileri, konserve fabrikaları (besin maddeleri) yapıldı. Yönetim, kültür ve bilim için gerekli bütün büyük kurumlan ve bir anakente özgü bütün üçüncü kesim kurumlarını bünyesinde toplayan Taşkent' in etkisi bütün Orta Asya’ya yayılır. Çok önemli kentçilik çalışmaları, eski sömürge kentinin ikili yapısını değiştirmiştir; 1966 depremi sırasında bir bölümü yıkılan kent yeniden yapılmıştır.

—Tar. Taşkent, toprağa yerleşik toplumla bozkırın sınırında yer alan, Akdeniz'i ve Kubeldaş medresesi Çin'e bağlayan büyük ticaret yolu (İpek (XVI. yy. ortası) yolu) üstünde, Orta Asya'nın en eski kentlerinden biridir. Adı ilk kez, I.Ö. II.yy. çin kroniklerinde geçer. Kent, V.-VIII. yy. arasında Şaş adıyla, XI. yy.'da da bugünkü Taşkent adıyla anıldı. Taşkent, Samaniler'in (IX.-X. yy.) ve Karahıtaylar'ın (XII.-XIII. yy.) eline geçti; XV. yy.'da Timuroğulları döneminde gelişti. XIX. yy.'da Kokand Hanlığı'na bağlandı ve Türkistan'ın başlıca ticaret kenti oldu. 1865 yılında Ruslar tarafından işgal edilen Taşkent, 1918 yılına kadar Türkistan genel valiliğinin merkeziydi. 1918'de Özbekistan ÖSSC'nin başkenti haline getirildi. 1924 yılında yerini Semerkand aldıysa da, 1939 yılında yeniden başkent oldu.

—Güz. sant. Sık sık deprem geçiren Taşkent’te, dikkati çeken anıtlar arasında, XV.-XVI. yy.'lardan Barakhan (Orta Asya ve Kazakistan İslam merkezi) ve Kubeldaş medreseleri ile Zeynettinbaba ve Yunushan türbeleri belirtilebilir. Ali Şir Nevai opera, bale ve tiyatro binası, Güzel sanatlar sarayı ve Novay halk kütüphanesi de ilgi çekici yapılardır.