asetik asit


(CH3COOH), SİRKE ASİDİ ve ETANOİK ASİT olarak da bilinir, karboksilik asitlerin en önemlisi.

Doğal karbonhidratların mayalanması ve yükseltgenmesiyle elde edilen seyreltik sulu çözeltisine sirke, tuz ve esterlerine de asetat denir. Sanayide, asetik asit ve asetatlann çok geniş bir kullanım alanı vardır. Asetik asit matbaacılıkta bazı baskı işlerinde kullanılan metal asetatlann hazırlanmasında, vinil asetat plastiklerin üretiminde, selüloz asetat fotoğraf filmlerinin ve sentetik dokuma elyafının yapımında, uçucu organik esterleri de (etil ve bütil asetat) reçine, boya ve vernik çözücüsü olarak kullanılır.

Şahsilik asidin asetik esteri olan aspirin ise, asetik asitten üretilen esterler arasında ticari ve tıbbi açıdan en önemlisidir. Aynca vücut sıvılarında ve bitki özsulannda bulunan asetik asit, yaşamsal önem taşıyan birçok maddenin biyosentezinde rol oynayan, metabolizmaya yardımcı temel maddelerden biridir; bir asetil grubunun koenzim A molekülüne bağlanmasıyla oluşan asetil koenzim A, yağ asitlerinin, birçok aromatik bileşiğin ve steroitlerin vücutta üretilmesinde görev alır.

Besin sanayisinde alkollü sıvıların mayalandırılmasıyla sirke halinde üretilen asetik asit, büyük çapta tüketildiği başka sanayi dallarının gereksinimini karşılamak üzere bireşim (sentez) yoluyla üretilir. Bu üretimde en sık uygulanan yöntem, asetilenin hidratlanarak asetaldehite dönüştürülmesi, asetaldehitin katalizör eşliğinde havanın oksijeniyle yükseltgenmesinden de asetik asit elde edilmesidir. Aynca sanayide etil alkolün yükseltgenmesiyle de asetik asit elde edilmektedir.

Saf asetik asit, suyla tamamen karışabilen, tahriş edici, renksiz, 16,6 °C’de eriyen, 117,9°C’de kaynayan bir sıvıdır.