Arama


perlina - avatarı
perlina
Ziyaretçi
5 Kasım 2016       Mesaj #4
perlina - avatarı
Ziyaretçi
Ad:  gırtlak.jpg
Gösterim: 2557
Boyut:  32.0 KB

Gırtlak

, LARENKS ya da LARÎNKS olarak da bilinir, omurgalıların çoğunda soluk borusunun üst bölümünde bulunan içi boş, silindir biçimindeki organ. Solunum sırasında akciğerlere giden hava gırtlaktan geçer. Gırtlağın öbür işlevleri ses çıkarmak ile yiyeceklerin ve başka yabancı maddelerin üst solunum yollarına kaçmasını önlemektir.

İnsanda gırtlağın dışını kaplayan ve birbirine zarlar ve kas lifleriyle bağlanan kıkırdaklar organın içe doğru çökmesini önler. Öndeki tiroit kıkırdağının ortasında bulunan çıkıntı “âdem elması” olarak bilinir ve erkeklerde daha belirgindir. Kıkırdakların tümü ergenlik döneminden sonra sertleşir.
Gırtlağın üst bölümünde bulunan ve yutağa uzanan kapakçık (epiglot), yutkunma sırasında yukarı kalkan gırtlak ile birleşerek solunum yolunun kapanmasını ve besinlerin gırtlağa kaçmamasını sağlar. Besinler yemek borusuna geçtikten sonra, gırtlak gevşeyerek yerine döner.

Gırtlağın ortadaki bölümünde her iki yanda bulunan yarıklar, gırtlağın içini kaplayan mukozanın katlar yapmasıyla oluşmuştur. En üstte bulunan iki yarık, yalancı ses teli adını alırken, altındakiler gerçek ses telleridir. Ses tellerine doğrudan ya da dolaylı olarak bağlı olan kaslar bu kıvrımların açılıp kapanmasını sağlar. Ses, akciğerlerden dışarı üflenen havanın ses tellerinin üstünden geçerken titreşimler yapmasıyla ortaya çıkar. Gırtlaktan çıkan ilkel ses rezonans odacıkları olarak iş gören boğaz, ağız ve burun boşluklarından geçerken biçimlenir; daha sonra da kelime oluşumu için dil ve dudaklara gelir. Gırtlak cerrahi girişimle çıkartılırsa, yemek borusu ses kaynağı olarak gene iş görebilir ama, bu durumda sesin yüksekliği ve hacmi denetlenemez.
Öbür hayvan türlerinde, ses tellerinde ses oluşursa da sözcük oluşumu eksiktir. Sürüngenler, havayı ağzın arkasında bulunan ses tellerinin içinden üfleyerek tıslamaya benzer bir ses çıkartır. Kurbağalar havayı ses tellerinin üstünden ileri geri oynatır; ağzın iki yanında bulunan bir çift ses kesesi rezonansı sağlar. Kuşlarda gırtlak soluk borusunun önünde bulunan küçük bir organ olup tek işlevi havanın akciğerlere geçmesini sağlamaktır. Ses, soluk borusunun alt ucunda bulunan sirenks adlı özel bir organda oluşur.

kaynak:Ana Britannica
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 2 üye beğendi.