Süveyş Kanalı

Arapça KANATÜ’S SUVEYS, Mısır’da Süveyş Kıstağını kuzey-güney doğrultusunda kesen deniz düzeyinde suyolu. Akdeniz ve Kızıldeniz’i birbirine bağlarken Afrika’yı Asya’dan ayınr. Avrupa’yla Hint Okyanusu ve Büyük Okyanusun batı kesimi arasındaki en kısa denizyoludur.

Süveyş Kanalı Akdeniz kıyısındaki Port Said’den (Bur Said) güneydeki Süveyş Körfezine kadar 160 km boyunca uzanır. Kanalın üzerinde Menzile, Timsah ve Murre adlı üç göl (buhayre) vardır. Fransızlar tarafından inşa edilen kanalın yapımı 1869’da tamamlanmıştır. (17 Kasımda 1869 Süveyş Kanalı açılmıştır)

Kanalın batısında alçak Nil Deltası, doğusunda ise daha yüksek, engebeli ve kurak Sina Yarımadası yer alır. Yüzey şekilleri bakımından çeşitlilik gösteren Süveyş Kıstağının güneyinde jips ve kireçtaşı oluşumlu bir dizi şerit uzanır. Kıstağın bir başka önemli özelliği de, Timsah Gölünden Nil Deltasının orta kesimlerine ve Kahire’ye doğru güneybatı doğrultusunda uzanan dar et-Tumeylat Vadisidir. Başlangıçta kanalın derinliği yalnızca 8 m, genişliği ise dipte 22 m, yüzeyde 58 m’ydi. Birbirini izleyen genişletme ve derinleştirme çalışmalarının sonucunda 1967’de en dar yerinde genişliği 55 m’ye, derinliği ise 12 m’ye çıkarıldı.

20. yüzyıl sonlarında günde ortalama 55 gemi geçiyordu. Kanalın inşa edilmesi, Süveyş kenti dışında hemen tümüyle boş olan bölgede yeni yerleşimlerin kurulmasına yol açtı. Haziran 1967’deki Arap-İsrail Savaşı sırasında halkın neredeyse tümü bölgeden uzaklaştırıldı ve yerleşmelerin çoğu ağır hasar gördü.

Kanalın 1975’te yeniden ulaşıma açılmasıyla bölgede kapsamlı imar çalışmalarına başlandı; 1978’e gelindiğinde nüfusun büyük çoğunluğu bölgeye geri dönmüştü. 1975-80 arasında da genişletilen kanal, günümüzde suya batma derinliği (draft) 20 m'ye kadar olan gemilerin ulaşımına elverişlidir. Deversoir, Timsah Gölü ve Port Said’de ulaşımı kısaltacak yeni yange-çişler açılmış, kanalın dirsek yaptığı noktalar yumuşatılmış ve Acı Göllerdeki demirleme yerleri genişletilerek derinleştirilmiştir.