Ziraat bankası (Türkiye Cumhuriyeti)

tarımsal etkinlikleri ve bu alandaki girişimleri desteklemek amacıyla kurulan banka. 1863’te Mithat Paşa tarafından “Memleket sandıkları" adıyla kuruldu. 1883’te “Menafi sandıkları” adını aldı. 1888'de, adı Türkiye Ziraat Bankası olarak değiştirilerek örgütsel yapısı genişletildi. 1916’da çıkartılan bir yasayla idari yapısı yeniden düzenlendi. 1924’te çıkartılan bir yasayla da bankaya tüm bankacılık işlemleri yapmak ve tarım kredileri dışında her türlü kredi açmak yetkisi verildi ve statüsünde yapılan bir değişiklikle anonim şirkete dönüştürüldü.

Nihayet, 1937'de yürürlüğe giren 3202 sayılı yasa'yla Türkiye Cumhuriyeti Ziraat bankası adını alarak bir iktisadi devlet teşekkülü konumuna getirildi. Bankanın başlıca görevleri şunlardır: tarımsal ürünlerin üretilmesi, işlenmesi, değerlendirilmesi ve pazarlaması ile ilgili finansman desteği sağlamak, kaynak yaratmak ve gerekli kredileri düzenlemek; ulusal ekonomi ile uyum içinde sermaye birikimine yardım etmek ve böylece daha fazla yatırım kaynağı yaratarak tarım kesiminin kalkınma bankacılığı görevini üstlenmek; banka kaynaklarının kalkınma planı ve yıllık programların hedeflerine uygun olarak kullanılmasını ve etkin bir biçimde uygulanmasını sağlamak amacıyla kesim bankası olarak çalışmak; her türlü kredi, bankacılık, sigorta acentalığı ve borsa işlemleri yapmak vb. Ziraat bankası’nın bu görevleri yanında önemli bir görevi de kooperatifçiliktir.

Banka, tarımsal kooperatiflerin kurulmasını destekler, bunların yönetimleri için eleman yetiştirir, kooperatifler kurulduktan sonra da bunların denetimini üstlenir ve mali yapılarına uygun bir biçimde destek sağlar. Bankanın ana hizmet birimleri Zirai krediler, özel tarımsal krediler, Güneydoğu Anadolu projesi kredileri, Su ürünleri kredileri, Kooperatifler, Risk değerlendirme, Kurumsal krediler, Bankacılık hizmetleri, Fon yönetimi, Menkul değerler, Bireysel bankacılık, Bankacılık kartları, Dış muameleler, Dış ilişkiler ve iştirakler müdürlüklerinden oluşur. Bankanın Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Konya, Samsun, Van, Malatya, Trabzon, Edirne, Kayseri, Antalya, Afyon ve Denizli bölge müdürlükleri. 1280 i yurt içinde, 4'ü KKTC'de, 3'ü (Londra, Frankfurt ve New York) yurtdışında, 2'si Antalya ve Mersin serbest bölgelerinde olmak üzere toplam 1289 şubesi; 26 şanj ofisi, 50 bürosu ve 11 yurtdışı temsilciliği bulunmaktadır.

Ziraat bankası'nın 1990 sonu itibariyle özkaynakları toplamı 1 tirilyon 285 milyar 700 milyon TL, toplam mevduatı 21 trilyon 376 milyar 200 milyon TL olmuştur. Banka aynı dönemde 17 trilyon 264 milyar 200 milyon TL'lik kredi açmıştır. Ziraat bankasının, başta Türkiye Halk bankası, Türkiye Vakıflar bankası, Türkiye Tütüncüler bankası, TC Merkez bankası, Türk ticaret bankası, Başak sigorta, Gübre fabrikaları, Türkiye Şeker fabrikaları olmak üzere çok sayıda banka ve kuruluşta iştirakleri vardır Merkezi Ankara’da olan Ziraat bankası'nda 1990 yılı sonu itibariyle 40 367 kişi çalışmaktaydı.