Gökada İçinde Dev İpliksiler!

Hubble ile bir gökadanın karmaşık yapısı ortaya çıkarıldı. Uluslararası bir gökbilimci ekibi NASA/ESA Hubble Teleskobu'nu kullanarak dev ipliksi yapıların ayrıntısına ulaşmaya çalıştı.

Tozlu ipliksilerin her birinin yaklaşık 200 ışık yılı genişliğe ve çevresine göre yaklaşık 10 kat daha fazla gaz yoğunluğuna sahip olduğu hesaplandı. (Telif: NASA, ESA/Hubble, A. Fabian). Dünya’dan 150 milyon ışık yılı uzakta olan NGC 4696 gökadası yüzlerce gökadanın bulunduğu Erboğa (Centaurus) kümesinin bir üyesidir.

Büyük boyutlu Erboğa kümesindeki NGC 4696 diğer gökadalardan uzak durmayı başarmış görünüyor. NGC 4696, evrendeki bilinen en parlak ve büyük gökadalar arasındadır. NGC 4696’yı benzersiz kılan bir başka özelliği de yapısı. Önceki gözlemler ana gövdesinden dışarı doğru bir gerilme oluştuğu ve bu nedenle dev ipliksi yapıların oluştuğunu göstermişti. Bu ipliksi yapılar gökadanın merkezinden dışarı doğru sarmal bir şekilde yayılmaktadır.

Yer-merkezli teleskoplarla üretilmiş NGC 4696 (merkezdeki) ve çevresi manzarası (NASA, ESA, Digitized Sky Survey 2). Aslında gökadanın çekirdeği ipliksilerin şekli ve konumlarından sorumludur. NGC 4696’nın merkezinde aktif bir süper kütleli karadelik bulunmaktadır. Bu da gökadanın iç bölgelerine doğru enerjinin akmasına ve dışarı doğru ısınmış malzemenin atılmasına neden olmaktadır.

NGC 4696 gibi ipliksi gökadalar üzerine bilgi edinilmesi, evrende görece bize yakın olan birçok gökadanın neden ölü olduğunun anlaşılmasını sağlamaktadır. Gökadanın manyetik alanı da hareketi biçimlendirerek ipliksilerin sarmal şekline neden olmaktadır. Sıcak gaz kabarcıkları dışa doğru akarken aynı zamanda ipliksilerdeki maddeyi de sürüklemektedir. Bu tür gökadaların büyük gaz ve toz depoları olmasına karşılık yeni yıldızlar oluşturmadan, neden genelde yaşlı ve yaşlanan yıldızlarla dolu olduğu bilmecesi ise çözülmeyi bekliyor. NGC 4696’da da durum bu. Gökadanın manyetik alanı yeni yıldızların doğmasını engelliyor olabilir.