Periyodik Cetvel
Elementelerin atom numaralarına göre sıralandığı tabloya periyodik cetvel denir.

Periyodik Cetvelin Özellikleri

1. Periyodik cetvelde elementler artan atom numarasına göre sıralanmıştır.
2. Benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip elementler alt alta sıralanmıştır.
3. Periyodik cetvelde yatay sıralara periyot denir. Periyodik cetvelde 7 tane periyot vardır.
4. Periyodik cetvelde düşey sütunlara grup denir. 8 tane A, 8 tane B olmak üzere 16 grup vardır.

Periyotlar

• Bir periyotta bulunan elementler için periyot numarası = yörünge sayısıdır.
• Aynı periyottaki elementlerin en dış enerji düzeylerinde farklı sayıda elektron bulunduğundan fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.
• 1. periyot hidrojenle başlar, diğer periyotlar metallerle başlar ve soy gazlarla biter. (7. periyot hariç)

Gruplar

• Değerlik elektron sayısı o elementin grup numarasını belirler.
• Aynı grup elementleri benzer fiziksel ve kimyasal özellik gösterir.
• Periyodik cetvelde 8 tane A, 8 tane B olmak üzere 16 tane grup vardır.

Periyot ve Grup Bulma

• Bir elementin periyodik cetveldeki yeri atom numarasına göre bulunur.
• Atom numarasına göre elementin elektron dağılımı yapılır.
• Temel enerji düzeyi sayısı periyodu, en dış yörüngedeki elektron sayısı grup numarasını verir.

Elementlerin Özellikleri

Periyodik cetvelde soldan sağa doğru gidildikçe

• Atom numarası artar.
• Ametalik özellik artar.
• Atom hacmi azalır.

Periyodik cetvelde yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe

• Atom numarası artar.
• Metalik özellik artar.
• Atom hacmi artar.

Elementlerin Sınıflandırılması

Elementler kimyasal özelliklerine göre, metaller, ametaller, yarımetaller ve soygazlar olmak üzere dört gruba ayrılırlar.

Metaller

Son yörüngelerinde 1,2 ya da 3 elektron bulunan elementlere metal denir.
Periyodik cetvelin sol tarafında yer alırlar.
Özellikleri

• Elektriği ve ısıyı iyi iletirler.
• Tel ve levha hâline gelebilirler.
• Elektron vererek bileşik yaparlar.
• Yüzeyleri parlaktır.
• Kendi aralarında bileşik yapamazlar. Ametallerle bileşik yaparlar.
• Kendi aralarında alaşım oluştururlar.

Ametaller

Son yörüngesinde 4, 5, 6 veya 7 elektron bulunan elemenlere ametaller denir. Periyodik cetvelin sağ üst köşesinde bulunurlar.
Özellikleri

• Grafit hariç, elektrik ve ısıyı iletmezler.
• Kendi aralarında ve metallerle bileşik oluşturabilirler.
• Tel ve levha hâline getirilemezler.
• Elektron alarak veya elektronları ortaklaşa kullanarak bileşik yaparlar.
• Katı hâldeyken mat görünümlüdürler.

Yarı Metaller

Germanyum (Ge), antimon (Sb), bor (B), tellür (Te) yarı metal özelliği gösterir. Görünüş ve bazı fiziksel özellikler yönünden metallere, kimyasal özellikleri yönünden ametallere benzerler.

Soy Gazlar

Helyum hariç, son yörüngesinde 8 elektron bulunan elementlere soy gaz denir. 8. grupta bulunurlar. Bileşik oluşturmazlar. Elektrik akımını iletmezler.

Önemli Grupların Özellikleri

1. Grup Elementleri (Alkali Metaller) H, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr

• Hidrojen ametal, diğerleri metaldir.
• +1 değerlikli iyon hâlinde bileşik oluştururlar.
• Isı ve elektrik akımını iyi iletirler.
• Değerlik elektron sayıları 1 dir.
• Doğada bileşik hâlinde bulunurlar.

2. Grup Elementleri (Toprak Alkali Metaller) Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra

• Hepsi metaldir.
• Değerlik elektron sayısı 2 dir.
• Bileşiklerinde +2 değerlikli olurlar.
• Isı ve elektrik akımını iletirler.
• Doğada bileşikler hâlinde genellikle toprakta bulunurlar.

7. Grup Elementleri (Halojenler) F, Cl, Br, I, At

• Ametaldirler
• Değerlik elektron sayısı 7 dir.
• Çoğu bileşiklerinde -1 değerliklidirler.
• Doğada iki atomlu moleküller hâlinde bulunurlar (F2, Cl2, Br2, I2 gibi)

8. Grup Elementleri (Soy Gazlar) He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn

• Renksiz gazlardır.
• Oda koşullarında tek atomlu gaz hâlinde bulunurlar.
• 2He hariç değerlik elektron sayısı 8 dir.
• Bileşik oluşturmaya istekli değildirler