Bordeaux Şarabı

Bordo şarabı olarak da bilinir. Fransa’da, Bordeaux kenti ve çevresinde üretilen şarap çeşitlerine verilen ad. Şarapçılığın eskilere dayandığı Bordeaux'da, Burgonya ve Ren bölgeleri gibi Roma döneminde şaraplarıyla ünlüydü. İngiliz işgalinde, önce Kral I. Richard, ardından da 1199’da Kral John jurade adlı kurula şarap üretimini denetleme izni verdi. 12. yüzyılda oluşturulan bu denetleme kurulu işlevini bugün de sürdürmektedir; üyeleri, şarap yapımını denetlerken hâlâ ortaçağdaki yöntemleri uygular ve St. Emilion bölgesinin geleneksel giysilerini giyerler.

Bugün Bordeaux bölgesi kaliteli şarap yapımında dünyadaki en önemli yöredir. Bu bölge, şaraplarının sınıflandırılmasına göre 36 ilçeye, bunlar da kendi içinde bucaklara bölünür. Her bucakta, bölgede château adı verilen, en iyi şarabın üretildiği bağlar bulunur. Her bağ kendi şarabını şişeler ve şişelerin üzerine etiketini koyar; böylece şarabın karışım olmadığı güvence altına alınır. Bağlarda şişelenen en iyi şaraplar cru classe (has bağ) sınıfına girer, her cru classe de kendi içinde “ürün” adı verilen beş kategoriye ayrılır. Kusursuzluk bir ölçüde beğeniye bağlı olduğundan bu beş ürünlük sınıflandırma her zaman yalnızca bu ölçüte dayandırılmaz; piyasa fiyatı, ihracat ve ün gibi başka ölçütler de değerlendirmeyi etkiler. 1855’te yapılan bu sınıflandırma eskimiş olmakla birlikte, uzun yıllar varlığını korumuştur. Cru classe'den sonra 5-6 şarap çeşidini kapsayan cru exceptionnel (olağanüstü bağ) ve yüzlerce şarabı kapsayan, cru bourgeois (burjuva bağı), cru artisan (zanaatçı bağı) ya da cru paysan (köylü bağı) gibi sınıflar vardır. Bunlardan son ikisi şarapçılık kooperatiflerinin gelişimine bağlı olarak büyük ölçüde ortadan kalkmıştır. Kooperatifler, küçük işletmecilere, uzman şarap tüccarlarınca işletilen modern şaraphanelerden yararlanma olanağı yaratmış, böylece Bordeaux ve başka yerlerde üretilen ucuz şarapların kalitesi yükselmiştir. Bordeaux’daki bağlarda şişelenen şarapların etiketlenmesiyle ilgili sıkı kurallar olmasına ve kötü ürün yıllarında bağbozumu sırasında da kalitenin denetlenmesine karşın, düşük kaliteli şaraplar hâlâ Bordeaux adıyla satılmaktadır.

Bordeaux bölgesinin şarapları Bordeaux etiketini taşır. Bordeaux’ya bağlı ilçelerde üretilen şarapların özel nitelikleri vardır ve daha çok ilgi görürler. Bunlar, üretildikleri ilçenin adıyla anılırlar: Medoc ya da St. Emilion gibi. Bucaklarda ise daha üstün nitelikli şaraplar üretilir; bunların etiketinde de St. Julien ya da St. Estephe gibi bucak adları bulunur. Bordeaux’daki 17 ilçeden Medoc, Graves, St. Emilion ve Pomerol şarapçılıkta en ünlüleridir. Medoc, Sauternes ve Barsac 1855’te, Graves 1953’te, St. Emilion da 1955’te sınıflandırılmıştır.

Medoc

Kırmızı ve hafif olan bu şarapların çok belirgin bir tadı vardır. 80 km uzunluğunda ve 5-12 km genişliğindeki Medoc’ ta, her birinin, değişik şaraplar üretmesine olanak sağlayan, toprak yapısı kendine özgü 10-12 bucak yer alır; en önemlileri, Pauillac, Margaux, St. Julien, Cantenac ve St. Estephe’tir. 1855’te cru classe olarak sınıflandırılan 61 kırmızı şarabın, biri dışında hepsi Medoc’ta üretiliyordu. İlk sıralamada yer alan bağlar Lafite-Rothschild, Margaux ve Latour; öteki cru classe'lerse, Mouton-Rothschild ve Kinvan’dır.

Graves

Graves, tadı sert, ama tatlılığı düşük beyaz şaraplarıyla ünlüdür, ilçede aynı miktarda kırmızı şarap da üretilir. Orta sertlikte, berrak renkli ve meyve tadındaki kırmızı şaraplar, bazen beyazlardan daha iyi olarak değerlendirilir. 1855’teki değerlendirmede ilk sırada yer alan Château Haut- Brion, 1959’da Graves’da yapılan resmî sınıflandırmada ilçenin en iyi sekiz kırmızı şarabı arasına girdi. Aynı yıl beyaz şaraplarda da Graves’daki beş bağ sınıflandırmaya girdi.

Sauternes ve Barsac

Bu bölgenin, tadı uzun süre damakta kalan, meyvemsi, tatlı şarapları çoğu zaman dünyanın en iyi şarapları kabul edilir. Bu kaliteyi sağlayabilmek için, bağbozumundan önce üzümlerin iyice olgunlaşması beklenir. Pourriture noble (soylu çürüme) denen bu yöntemle, yüksek miktarda şeker içerdiği için şarabı da tatlılaştıran ve alkol miktarını artıran üzümler elde edilir. Barsac köyünde üretilen Sauternes şarabına benzeyen şaraplar da Barsac ya da Sauternes olarak adlandırılır. Chafeau d’Yquem ilk üstün ürün olarak sınıflandırılırken, öteki 24 bağ da birinci ve ikinci sıralarda yer alır. St. Emilion. Bazen “erkeksi şaraplar” olarak adlandırılan St. Emilion şarapları, sert ve Medoc şaraplarından daha koyu renklidir. 1955’te yapılan sınıflandırmada 12 şarap St. Emilion’un ilk büyük ürünü olarak sıralanmıştır; bunlar arasında yıllardır ününü sürdüren Château Cheval Blanc ve Château Ausone da bulunur. Büyük ürün olarak sınıflandırılan 63 bağ vardır. Bu sınıflandırmalar Graves şaraplarında olduğu gibi 1855 Medoc sınıflandırmasına bağlı olmayıp bölgelere özgüdür.

Öteki ilçeler

Beyaz şaraplar Sainte Foy, Entre-Deux-Mers ve Langoiran’da üretilir. Ste. Croix-du-Mont, Loupiac ve Cerons’da üretilen en iyi şaraplar Sauternes şaraplarıyla aynı niteliktedir. Bourg, Blaye, Cadillac ve Camblanes-et-Meynac’da nefis kırmızı ve beyaz şaraplar üretilir. Bağbozumu ve dinlendirme. Bazı şaraplar ürünün kötü olduğu yıllarda iyi çıkarken, bazen de iyi üzüm alınan yıllarda şarap kötü olur. Bu yüzden, yıllık ürünlerin durumunu gösteren çizelgeler her zaman güvenilir değildir. Kırmızı Bordeaux şarapları, bağbozumundan 8-23 yıl sonra en iyi tada ulaşır. Ama bunlar dayanıklı şaraplardır; sert kırmızı şaraplar, 50 yıl ya da daha uzun süre içilebilir durumda kalır. Sek beyaz şaraplar bir iki yıl içinde içilmeye hazır duruma gelir, ama kırmızı ya da tatlı beyaz şaraplardan daha çabuk yıllandıklarından yedinci yıldan sonra bozulabilirler. Tatlı beyaz şaraplarsa, bağbozumundan 3 yıl sonra içilebilir, 10 yılda en iyi durumuna gelir ve 30 yıl kadar dayanırlar.