HAVVA

kitaplı dinlere göre yaratılan ilk kadın, Hz. Âderh’in eşi. Kuranda bildirildiğine göre, Allah önce Âdem'i, Âdem’ den de (nefs) Havva'yı yarattı, ikisinin cinsel ilişkide bulunmaları sonucu Havva gebe kaldı. Karı koca, kendilerine hayırlı bir soy vermesi için Allah'a yakardılar. Allah, ikisinden çok sayıda kadın ve erkek yarattı (IV, 1; VII, 189-190).

Hz. Muhammet bir hadisinde Havva' nın Âdem'in sol kaburga kemiğinden yaratıldığını belirtir, başka hadislerinde de kadınların çabuk darılan, kırılan doğalarını Havva'nın bu yolla yaratılmış olmasına bağlar.

Tevrat'ta "yasak meyve”yi Âdem'e Havva'nın yedirdiği bildirilir. Bu nedenle yahudi ve hıristiyan inançlarına göre “ilk günah”ın işlenmesinde birinci sorumlu kadın sayılır (Eski ahit, Yaradılış, III 4-6, 12). Kurandaysa Âdem ile Havva cennettelerken şeytanın onlara “ilk günah”ı birlikte işlettiği, bu nedenle cennetten çıkarıldıkları, sonra pişman olarak tövbe ettikleri ve Allah'ın da kendilerini bağışladığı bildirilir (II, 35-37; VII, 22-25).

—ikonogr. Geleneksel olarak çıplak olan Havva heykelleri, çoğu kez katedrallerin taçkapılarına yerleştiriliyordu (Reims, Rouen, Bamberg, Trogir, Sibenik); ayrıca Autun katedralindeki (XII. yy.) alçakkabartma, Clermont Ferrand’da N. D.du Port katedralindeki sütun başlığı, Rizzo’nun mermer heykeli (Dukalar sarayı, Venedik), Van Dyck’in (Mistik kuzu, Gent), Dürer’in (Madrid) ve Van Scoreiin (Haarlem) resimleri, Jean Cousin'in, transız resminin ilk çıplağı olarak kabul edilen Eva Prima Pandora'sı (Louvre) sayılabilir. Havva'nın yaratılışı Michelangelo'nun Sistina capellasiftdaki resimlerinden birinde betimlenmiştir; Hildesheim katedrali’nin bronz kapılarındaki Âdem ile birleşme (1015), Saint Savin freskleri ve Yahudi antikçağı'ndaki bir minyatür (XV. yy., B. N., Paris); Âdem ile Havva'nın cennetten kovulması, Verona’da S. Zeno'nun kapılarında, Bologna'da S. Petronio'nun taçkapısında (Jacopo della ûuercia), Masaccio'nun (Floransa), Michelangelo'nun (Sistina capellası), Raffaello’nun (Vatikan), Pontormo’ nun (Floransa), G. Cesari'nin (Louvre), Domenlchino'nun (Louvre) resimlerinde, Holbein'in ve Leidenli Lucas’ın gravürlerinde, Brüksel'deki St-Michel katedrali’nin Doğruluk Kürsüsü1 nde işlenmiştir. Rodin'in Cehennem Kapısı’ndaki Havva utanç içinde'sini de saymak gerekir. (CENNET, GÜNAH.)