Dandanakan Savaşı,

Büyük Selçuklular ile Gazneliler arasında yapılan ve Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşunu kesinleştiren meydan savaşı (20-23 Mayıs 1040).

Horasan’da egemenlik kurmaya başlayan Selçuklular, Gazneli Devleti’nin batı sınırında bir tehdit oluşturur hale gelmişti. Önce Selçuklu yayılmasına önem vermeyen Gazneliler, 1038’de bu sorunu kökten çözmeye yöneldiler. Ama o yıl Serahs’ta uğradıkları yenilgi, bağımsız Büyük Selçuklu egemenliğinin başlangıcı oldu. Ama bu tarihten sonra da Gaznelilerle Selçuklular arasındaki savaşlar sürdü.

Selçuklular 15 Mayıs 1039’da Gaznelilere yenilince, vur kaç yöntemleriyle savaşpmaya başladılar. Çağrı Bey, bir yıl kadar süren bu yıpratma savaşından sonra Tuğrul Bey ve öbür Selçuklu önderlerinin Dehistan ve Gürgân yönüne çekilme düşüncesine karşı çıktı ve Gazneli ordusunu bir meydan savaşma çekmeye çalıştı. Selçuklu komutasındaki Oğuzlar Mayıs 1040 ortalarında saldırıya geçtiler ve ağır donanımlı, hareket yeteneği zayıf Gazneli ordusuna karşı üstünlük sağladılar. Selçukluların su kaynaklarını ve kuyuları tahrip etmesi üzerine Gazneli hükümdarı I. Mesud, suyu bol olan Merv yakınlarındaki Dandanakan’a yöneldi, ama orada da aynı olayla karşılaştı.

Bu durum ordunun disiplininin bozulmasına yol açtı. 20 Mayıs’ta saldırıya geçen Selçuklu kuvvetleri, üç gün süren şiddetli çarpışmalar sonunda 23 Mayıs 1040’ta Gazneli ordusunu yok ettiler. I. Mesud 100 kadar süvari ile kaçarak ancak canını kurtarabildi. Hâzinesi ve silahları Selçukluların eline geçti. Dandanakan galibiyeti Büyük Selçuklu Devleti’ni Horasan ve Harezm’in en güçlü devleti haline getirerek kalıcılığını sağladı.