1038’de Serahs’ta Gaznelileri yenerek Büyük Selçuklu Devleti’nin başlangıcı olarak kabul edilen kendi egemenliklerini kurdular. 1040’ta da Gazneli Mahmud’un oğlu Mesud’u Merv yakınlarındaki Dandanakan’da kesin bir yenilgiye uğrattılar. Bu tarihten sonra Horasan’ın büyük bölümü Çağrı Bey’in denetimine girdi. Tuğrul Bey (hd 1038-63) ise düzenli kölemen (gulam) birliklerinden ve Türkmen aşiretlerinden oluşan bir orduyla Batı’da yeni topraklar fethetmeye yöneldi.
Tuğrul Bey 1055’te Bağdat’a girerek Halife Kaim’i Büveyhilerin egemenliğinden kurtardı ve evlilik yoluyla Büyük Selçukluların Abbasilerle ittifakını gerçekleştirdi. Bu, aynı zamanda Selçuklu askerî aristokrasisinin, İran-İslam uygarlığının gelişmiş bürokrasisinin yönetsel ve halifeliğin ideolojik desteğine kavuşması anlamına geliyordu. Bu temelden hareketle Tuğrul Bey, Orta ve Batı İran ile Bağdat’ m yanı sıra Mezopotamya’yı da kapsayan bir imparatorluk kurmayı başardı. Tuğrul Bey’in ardılı Alp Arslan (hd 1063-72) ve onun oğlu I. Melikşah (hd 1072-92), Selçuklu fetihlerini sürdürdüler.
