ÇÖZELTİ
a. Kim. Çözünmüş halde bir cisim içeren sıvı.

—Cev. hazl. Tepkime çözeltisi, bir cevherin kimyasal yolla çözündürülmesinde kullanılan sulu tepken çözeltisi.

—Bu kimyasal tepkime sonucu elde edilen zengin çözelti.

—Ecz. ilaç olmaya elverişli bir ya da birçok maddenin çözücü bir sıvı içinde çözündürülmesiyle elde edilen sıvı ilaç. (Bk. ansikl. böl.)

—Fiz. iki ya da birçok cismin, tek bir evre gösteren homojen karışımı.

• ideal çözelti, birçok sıvıdan oluşan karışım; bu karışımda, her molekülün çevresiyle girdiği etkileşimlerin, karışımı oluşturan her arı cisimdeki etkileşimlerle aynı olduğu varsayılır. (Bk. ansikl. böl.)
• Seyrettik çözelti, çözünen derişimi düşük olan çözelti. (Bk. ansikl. böl.)

—Metalürj. Katı çözelti, bir metal kristal ağı içinde (matris), metal ya da ametal ikinci element atomlarının çözünmesinden oluşmuş karışım. (Çözücü içinde bu atomların doldurduğu konuma göre katı arayer çözeltisi [matris atomları arasında yer alan atomlar] ya da katı yeralma' çözeltisi [matris atomları yerine geçmiş atomlar] sözkonusu olur.)

—ANSİKL. Eczc. Çözeltiler dıştan kullanılanlar (alkollü iyot çözeltisi ya da tentürdiyot, vb.) ve içten kullanılanlar olmak üzere ikiye ayrılır, içten kullanılanlar ayrıca içilebilen çözeltiler ve iğneyle verilen çözeltiler olarak ikiye ayrılır. Bu sonuncular, hacimlerine göre değişik kurallar uygulanarak hazırlanır: hepsi steril, hacmi 20 ml'yi geçenler ayrıca apirojen (ateş yapmayan) olmalıdır. Kan miktarını eski düzeyine getirmek, kalori ve elektrolit eksikliğini gidermek için kullanılan perfüzyon çözeltileri ya da çok verilmesi gereken çözeltiler ayrıca ilaçların damar yoluyla yavaş yavaş verilmesine de yarar. Perfüzyon şeklinde verilmeyen çözeltiler yaraların, idrar torbasının yıkanmasında, vb. kullanılır.

Çeşitli çözeltiler arasında, özel saklama, etiketleme ve kullanma kurallarına bağlı olarak iğneyle vücuda verilebilen radyoaktif koloidal altın çözeltisi ve kullanmadan önce 1/35 oranında seyreltilen koyu hemodializ çözeltisi sayılabilir.

—Fiz.

• ideal çözeltiler. Toluen ve benzen gibi kimi sıvılar, hemen hemen ideal çözeltiler oluşturur. Öte yandan, çözeltinin bileşimine giren cisimlerden, biri dışında tümünün derişimi düşük olursa, bu çözelti de ideal olarak düşünülebilir.
• Seyrettik çözeltiler. Bunlar, diğerleri arasında, donmabilim, kaynamaölçüm ve ta nometriye ilişkin Raoult yasalarını, geçişim basıncına ilişkin Van't Hofl yasasını ve çözücü için Henry yasasını gerçekler. Seyreltik bir çözeltide, çözünen moleküllerin kendi aralarındaki etkileşimler göz önüne alınmayabilir.