ÇÖZELTİ

bağıl miktarları çözünürlük sınırına kadar değişebilen iki ya da daha çok maddeden oluşan homojen karışım.

Özellikle sıvı haldeki maddeler için kullanılan çözelti terimi gazlar ve katilar için de kullanılabilir. Örneğin hava, temel olarak oksijen ve azottan oluşan, ama az miktarlarda başka gazlar da içeren bir gaz çözeltisi, pirinç ise, bakır ve çinkodan oluşan katı bir çözeltidir.

• Canlılardaki biyolojik süreçler önemli ölçüde çözeltilere bağlıdır.
• Akciğerlerdeki oksijen, çözelti halindeki kan plazmasına ulaşır; alyuvarlarda hemoglobinle kimyasal olarak birleşir ve vücut dokularına gider.
• Sindirim ürünleri de vücudun değişik bölgelerine çözelti halinde taşınır.
• Sıvıların, öteki akışkanları ve katı maddeleri çözebilme yeteneğinden pek çok alanda yararlanılır. Kimyacılar, maddeleri ayırmada, arıtmada ve kimyasal çözümleme yöntemlerinde çözünürlük farklılıklarından yararlanır. Kimyasal tepkimelerin çoğu çözelti durumunda gerçekleşir ve tepkenlerin çözünürlüğünden etkilenir.
• Kimyasal üretimde kullanılan donanımların yapımında, kimyasal bileşiklerin çözücü etkisine dayanıklı maddeler kullanılır.

Bir katı ya da gazın bir sıvıdaki çözeltisinde, sıvıya çözücü, katı ya da gaza ise çözünen denir. Her iki bileşenin de sıvı olduğu durumda bu ayrım önemini yitirir. Bir çözeltideki herhangi bir bileşenin derişikliği ağırlık ya da hacim birimleriyle ya da mol sayısıyla gösterilebilir. Bu birimleri, mol/litre ve mol/kg gibi bir arada kullanma olanağı da vardır.

Bazı tuzların kristalleri, iyon örgüleri içerir. Bunlar, ardı ardına artı ve eksi yüklü olan atomlar ya da atom gruplarıdır. Bu tür bir kristalin çözünebilmesi için, çözücüdeki elektrik yükleri, kristaldeki kohezyonu sağlayan karşıt yüklü iyonların çekim gücünden yüksek olmalıdır. Erimiş bir tuzdaki iyonlar ya da çözücünün moleküllerindeki elektriksel çiftkutuplar bu etkiyi sağlar. Su, metil alkol, sıvı amonyak, hidrojen flüorür bu çözücülere örnektir. Çözücünün çiftku- tuplu molekülleriyle çevrilen çözünmüş madde iyonları birbirlerinden ayrılarak, yüklü elektrotlara giderler. Elektriği iletebilen bu tür çözeltilerdeki çözünen maddeye elektrolit denir.

Çözücü - Çözünen - Örnek

• Sıvı - Katı - (Su + Şeker)
• Sıvı - Sıvı - (Su + Alkol)
• Sıvı - Gaz - (Su + CO2)
• Gaz - Gaz - (Gaz karışımları)
• Katı - Gaz - (Polladyum + H2)
• Katı - Katı - (Alaşımlar)

Çözeltiler çözünmenin şekline göre ikiye ayrılır;

a. İyonlu çözeltiler
Çözünen madde iyonlarına ayrışarak çözünüyorsa bu çözeltilere iyonlu çözeltiler denir.
Asit, baz, tuz çözeltileri iyonlu çözeltilerdir. Bu çözeltiler hareketli iyon bulundurdukları için elektrik akımını iletirler.
b. Moleküllü çözeltiler
Çözünen madde moleküler olarak çözünüyorsa bu çözeltilere moleküler çözelti denir. Şekerin suda çözünmesi bu çözeltilere örnek olarak verilebilir. Bu çözeltiler elektrik akımını iletmezler.

Çözeltiler kendi aralarında üçe ayrılırlar;
a. Doygun çözelti
Çözebileceği maksimum maddeyi çözmüş olan çözeltiye denir.

DEVAMI Çözeltiler