Yıldız Sarayı

, İstanbul’da, Beşiktaş’la Ortaköy semtleri arasında, bugün Çırağan Sarayı arkasındaki caddeden başlayarak bütün sırtta yaklaşık 500 bin m2’lik bir alana yayılan korunun içindeki köşk, kasır,yönetim ve hizmet yapılanndan oluşan saray.

19. yüzyılın başlarında III. Selim’in burada yaptırdığı ilk kasır günümüze ulaşmadı, ama ona verilen Yıldız adı, zamanla yerleşimin tümü için kullanılır oldu. Daha sonraII. Mahmud ve Abdülmecid de birer köşk yaptırdıysa da Yıldız Sarayı daha çok 19. yüzyılın ikinci yarısıyla 20. yüzyılın başlarında eklenen yapılarla günümüzdeki durumuna geldi.

Yapılar korunun kuzey ucunda toplanmış ve kuzey-güney doğrultusunda uzanan sıralar halinde dizilmiştir. Korunun bütünü yüksek bir duvarla çevrilmiş, harem ve padişaha ait başka köşklerin bulunduğu Hasbahçe'de gene bir duvarla ayrılmıştır. Hasbahçe’nin hemen yanında resmî dairelerle hizmet yapıları yer alır. Korunun geri kalan bölümü de Dışbahçe’yi oluşturur. Burası bugün Yıldız Parkı adıyla kamuya açıktır.

Hasbahçe’deki en önemli yapılar Büyük Mabeyn, Çit Kasrı, Şale Köşkü, Saray Tiyatrosu, Silahhane ve Set Kasrı’dır. Dış bahçede ise Çadır ve Malta köşkleriyle Yıldız Porselen Fabrikası bulunmaktadır.
Yıldız Sarayı’nın yapıları Cumhuriyet’ten sonra çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Büyük bir bölümü 1924-41 ve 1946-76 arasında Harp Akademileri’nin kullanımına ayrılmıştır. Bazı yapılar bugün Yıldız Üniversitesi, Mimar Sinan Üniversitesi İstanbul Devlet Konservatuvarı, İslam, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı ve Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı tarafından kullanılmaktadır.

Silahhane’de büyük sergiler düzenlenmekte, onarılan tiyatroda 1987’den beri Uluslararası İstanbul Festivali kapsamında gösteriler yapılmaktadır. Marangozhane de sergi salonu ve Şehir Müzesi olarak düzenlenmiştir. Dışbahçe’deki köşkler Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (TTOK) tarafından onarılıp turizm amaçlı olarak hizmete sokulmuştur. Yıldız Porselen Fabrikası'da üretimini sürdürmektedir.