Robotlara Elektronik İnsan Kimliği Verilebilecek!

Avrupa Parlamentosu (AP) robotların insanlarla olan ilişkilerini kurallara bağlamayı hedefleyen tarihi bir karar tasarısını onayladı. Tasarıda, dünyanın, merkezinde robotların olduğu yeni bir endüstri devriminin eşiğinde olduğu vurgulanıyor. Robotlara "elektronik insan" kimliğiyle yasal statü verilmesi tartışmaya açılıyor.

Robot tasarımcılarına, robotlara, gerekli hallerde kullanılmak üzere "kendini imha tuşu" eklenmesi önerisinde bulunuluyor. İnsan-robot ilişkilerinin bazı konularda halen soru işaretlerine neden olduğu belirtilerek, özellikle olası sistem hatalarında ya da hacklenme durumlarında "insan güvenliği" konusunun nasıl çözüleceğinin bilinmediği kaydediliyor.

Robotlar Bilinç Kazanırsa!

Avrupa Birliği'nin yasama organı olan Avrupa Parlamentosu (AP) önümüzdeki yıllarda, yapay zekanın insan zekasını geçebileceği öngörüsünde de bulunuyor. Eğer iyi hazırlanılmaz ise bu durumun, "insanın bir tür olarak dünya üzerindeki geleceğini dahi tehlikeye atabileceği" yorumu yapılıyor. Tasarı, "ya robotlar bilinç kazanırsa?" sorusu üzerinden ünlü bilim kurgu romanları yazarı Isaac Asimov'un hayal ederek oluşturduğu 3 temel kuralı öneriyor;

• Bir robot bir insana zarar veremez ya da bir insanın zarar görmesine seyirci kalamaz.
• Bir robot 1. kuralla çelişmedigi sürece bir insanın emirlerine uymak zorundadır.
• Bir robot 1. ve 2. kuralla çelişmediği sürece kendisinin zarar görmesine izin veremez.

Robot Tasarımlarını Onaylayacak Etik Bir Komite Oluşturulabilir!

Piyasaya sürülecek robotların, tıpkı bir ilacın onaylanması sürecinde olduğu gibi, bir etik komite tarafından onaylanmasının gerekebileceği öngörülüyor. Tasarımcıların da robotlar tarafından meydana gelebilecek kazalar ve hasarların araştırılabilmesi için "temel kodları" incelemeye açması gerekebileceği öngörüsünde bulunuluyor. Yasal sorumluluk başlığında ise, üreticilerin ve tasarımcıların, robota verilmiş olan komutlar ve sağlanmış olan özgürlük oranında mesul tutulabilecekleri ifade ediliyor.

Yine tasarımcıların ve üreticilerin, robotlar nedeniyle oluşabilecek zararlar konusunda da sigorta güvencesi altında olmaları gerekebileceği dile getiriliyor. Teknik, etik ve yasal düzenlemeler gibi uzmanlık gerektiren alanlar için bir "Avrupa Ajansı" kurulması çağrısında da bulunuluyor. Aynı zamanda, robotların bazı işleri devralması sonrası ortaya çıkacak işsizlik nedeniyle, "evrensel bir asgari ücret" belirlenebileceği de öneriliyor.

Taslağın hazırlanmasına önayak olan AP üyelerinden Lüksemburglu Mady Delvaux , "Bu kuralların yasalaşmaması halinde insanoğlu, robotların, üreticilerine hükmetmeye başlayacağı bir kıyamet senaryosu ile karşı karşıya kalabilir" uyarısı yaptı. AP tarafından onaylanan karar tasarısı, AB üyesi ülkelerin üzerinde yapacağı değişikliklerin ardından birlik üyesi 28 ülkede yasalaşacak.

Kaynak: BBC Bilim (12 Ocak 2017)