BİYOSFER

a. (fr. bıosphöre) Yerkürede canlı organizmalara rastlanan bölüm. (Eşanl. EKOSFER.)

—ANSİKL. Biyosfer, atmosferin alt kesimini, suküreyi ve taşkürenin bir bölümünü içerir; yer yer 2 km’ye ulaşan bu taşküre bölgesinde, petrol yataklarına bağlı kimi bakterilere rastlanır. Biyosferle yerkürenin öbür bölümleri arasında biyosfer çevrimleriyle kurulan bir bağ vardır; bu çevrimler kimyasal öğelerin canlı organizmalara girmesini, birinden öbürüne geçmesini ve metabolizma ürünleri ya da mineralleşme kalıntıları biçiminde biyosferden uzaklaşmasını sağlar. Biyosferin oluşumu yaşamın başlangıcıyla çakışır ve bu nedenle aynı varsayımlara bağlanır. Ancak biyosferin evrimi daha iyi bilinmektedir. Cambriaöncesinde oksijensiz atmosferde yalnızca dışbeslek organizmalar yaşayabiliyordu. Fotosentez (klorofilli) yapabilen organizmaların ortaya çıkışı, biyosferin oksijen açısından zenginleşmesini ve yaşamın çeşitlenmesini sağlayan temel evrelerden biri oldu. Karbon devriyle günümüz arasında, biyosferin kimyasal bileşimi ve büyük biyojeokimyasal çevrimler çok az değişmiştir.

Biyosferin bütün bileşenleri arasındaki karşılıklı ilişkilerin bilinmesine rağmen, çevrebilimciler, biyosferi, ekosistemler adı verilen, birbirlerinden görece bağımsız işlevsel birimlere ayırırlar. Ekosistemlerin boyutları, su birikintisiyle, madde değişimi açısından gerçek "kapalı" tek çevrebilimsel birim olan biyosfer arasında değişebilir. Bu sistemler Güneş enerjisinin katkısına sıkı sıkıya bağlıdır.