Zeki Omurgasızlar!

İngiltere'de araştırmacılar ahtapot, kalamar ve mürekkep balığının yüz milyon yıl önce denizde verilen bir 'evrim savaşının' sonucunda bugünkü hallerine geldiklerini keşfetti. Bu canlıların aralarında bulunduğu kafadan bacaklılar ailesi, zeki omurgasızlar olarak biliniyorlar ve renk değiştirme, sıvı püskürtme, jet hızıyla ters yöne kaçabilme gibi sıra dışı özelliklere sahipler.

Ahtapot!

Bristol Üniversitesi tarafından yürütülen araştırmaya göre, bu hayvanlar zaman içinde atalarından gelen kabuklarını kaybettiler ve daha çevik oldular. Fosiller karşılaştırılarak kafadan bacaklıların evriminin nasıl geliştiği incelendi. Araştırmaya göre, kafadan bacaklılar 100 ila 160 milyon yıl önce gerçekleşen Mezozoik Denizel Devrimi sırasında ahtapot, mürekkep balığı ve kalamar gibi çeşitlere ayrıldı.

Bristol Üniversitesi biyoloji bölümünden doktora öğrencisi Alastair Tanner, "O devirde karada dinozorlar hüküm sürüyordu. Ama denizlerdeki ekoloji hızla değişiyordu. Balık, kalamar ve onların avcıları evrimsel bir silahlanma yarışına girmişlerdi ve artan bir şekilde daha hızlı ve çevik avcı ile avlara dönüştüler" diyor. Kafadan bacaklılar da bu temel dönüşüme yakalandılar. Atalarından gelen kabuklarını kaybettiler, dinamik ve diğer deniz canlılarından farklı bir şekilde bulundukları çevreye uyum sağlayan deniz canlılarına dönüştüler.

Mürekkep Balığı!

Araştırmacılar, bu canlıların farklı türlere ne zaman ayrıldıklarını bulmak için

moleküler saat

denilen bir teknik kullandılar. Araştırmacılardan Profesör Davide Pisani, "Moleküler saatin temel unsuru şudur: Mutasyonlar istikrarlı bir şekilde zaman içinde genetik maddeye birikiyorlar. Böylece milyon yıl başına kaç mutasyon gerçekleştiğini ve farklı gruplar içinde nasıl değişkenlik gösterdiğini belirleyerek, evrimsel saati tahmin edebiliyoruz." diyor.

Araştırma sürecinde moleküler saat sonuçlarının fosil kayıtlarıyla karşılaştırıldığını söyleyen Tanner süreci şöyle anlatıyor: "Müleküler saat tahminlerinde belirsizlikler olsa da, ahtapotlar ve kalamar balıkları Mezozoik Denizel Devrimi sırasında ortaya çıkıyorlar." Araştırmacı Jakob Vinther ise zeki omurgasızları, "Atalarından daha ufak bir iskelete sahip olan modern çağdaki kalamarlar ve ahtapotlar vücutlarını ufaltarak ve suyu bulandıran bir sıvı salarak avcıdan jet hızıyla kaçabiliyorlar. Avcı ne olduğunu anlayıp yeniden net görüşe kavuşmadan, kalamar gözden uzaklaşmış oluyor." şeklinde açıklıyor.

Kaynak: BBC Bilim / Proceedings of The Royal Society B (1 Mart 2017)