PİYALE PAŞA

türk kaptanıderya
(Tolna ?-istanbul 1578)

Mohaç meydan savaşı’ndan (1526) sonra devşirilerek Enderun’da yetiştirildiği söylenir. Sarayda belirli aşamalardaki görevlerde bulundu ve kapıcıbaşı oldu (1547). Gelibolu sancakbeyi görevindeyken Koca Sinan Paşa'nın ölümü üzerine kaptanıderyalığa getirildi (1554). Ertesi yılın baharında 60 gemi ve Karlı ili sancak beyi Turgut Reis ile birlikte transız donanmasına yardım etmek amacıyla Akdeniz'e açıldı. Önce G. İtalya'da çizmenin ucundaki Reggio kalesini ele geçirdi; ardından fransız donanmasıyla birleşerek Piombino’yu kuşattı. Türk donanması ile fransız donanması arasındaki anlaşmazlık üzerine kış aylarına doğru İstanbul'a döndü.

Ertesi yıllarda da Akdeniz'e açılarak önce Oran’ı (1556), sonra Bizerte’yi (1557), sonra da Mallorca adasında Ciudadela’yı (1558) ele geçirdi ve bu etkinlikleri nedeniyle Cezayir beylerbeyi payesini aldı. Papalık başta olmak üzere Ispanya, Malta, Cenova ve Napoli türk donanmasının Akdeniz'de üst üste kazandığı başarılar karşısında Osmanlılar'a karşı ortak bir donanma oluşturdular. Bu donanma Cerbe (Gerba) adasını ele geçirdiyse de Turgut Reis'in yardımına yetişen Piyale Paşa kısa süre sonra adayı Haçlılardan geri aldı (1560). Aynı yıl İstanbul’a döndü.

Şehzade Selim'in (sonradan Selim II) kızı Gevherhan ile evlenerek saraya damat oldu. Bir süre sonra Akdeniz'de bu kez İspanyolların Pehon de Vâlez adasını aldı (1564). Ertesi yıl girişilen Malta kuşatmasında başarı elde edilemediği gibi Turgut Reis şehit düştü; Piyale Paşa da yaralandı (1565). Ancak, Piyale Paşa ertesi yıl Sakız adasını osmanlı topraklarına kattı (1566). Kıbrıs’ın alınmasında önemli rol oynadı (1570). Ertesi yıl ikinci vezir oldu ve veziriazamlık sırası kendisine geldiği sırada öldü.

Piyale Paşa, İstanbul'un Kasımpaşa semtinde kendi adıyla anılan bir cami, bir mescit, medrese ve tekke yaptırmıştır.