HÜCRE DUVARI

Bitki, mantar ve bakteri hücrelerinde, hücre zarının hemen üstünde kalın bir tabaka bulunur. Bu tabakaya hücre duvarı adı verilir.
Hücre duvarı çok olmasa da esnek bir yapıya sahiptir.
Tam geçirgendir.
Hücreyi mekanik etkilere karşı korur.

• Bakterilerde peptidoglikan,
• Mantarlarda kitin,
• Bitkilerde ise selüloz,suberin, kutin ve lignin

Hücre duvarının yapı malzemesi olarak kullanılır.

Hücreler arası geçitler :

• Bitki hücrelerin duvarları arasında açıklık bulunur.
• Bu açıklıklar hücreler arası geçitlerdir.
• Bu geçitler ile iki hücre doğrudan madde alışverişini yapar

Bitkide Hücre Çeperinin Görevleri
Hücre çeperinin katı ve zar dışında bir yapı olmasına rağmen bitkilerde birçok görevi vardır. Hücre duvarının en önemli rolü, hücrenin aşırı genişlemesi önlemek ve bitki hücresine sabit bir sınır oluşturmaktır.

Selüloz lifleri, yapısal proteinler ve diğer polisakaritler hücrenin şeklini ve formunu korumaya yardımcı olur. Hücre duvarının diğer görevleri şunlardır:
Destek: Hücre çeperi hücreye mekanik mukavemet ve destek sağlar. Aynı zamanda hücre büyümesinin yönünü de kontrol eder.
Turgor basıncına dayanıklılık: Turgor basıncı hücrenin bol suluyken plazmasının hücre zarını çepere doğru itmesine neden olan kuvvettir. Bu basınç bitkinin dik kalmasına yardımcı olur, ancak aynı zamanda hücrenin kopmasına neden olabilir. Hücre çeperi duvar görevi görerek bu kopmayı engeller.
Büyümeyi düzenlemek: Hücre belirli bir büyüklüğe ulaştığında hücre çeperine baskı uygulanır. Hücre çeperi büyüme zamanın geldiğini sinyaller vererek uyarır.
Difüzyonu düzenlemek. Hücre duvarı gözeneklidir, amino asitler dahil olmak üzere bazı maddelerin içeri girmesini sağlar. Buna karşın bazı zararlı maddeleri hücre dışında tutar. Ancak hücre çeperi seçici geçirgen değildir. Yarı geçirgendir.
İletişim: Bitki hücreleri arasında haberleşmeyi sağlayan moleküller vardır. Bu moleküller hücre duvarının arasındaki kanallardan geçerek ilgili yere ulaşır.
Koruma: Hücre duvarı bitkiyi virüslerine ve diğer patojenlere karşı koruma sağlamak için bir bariyer görevi görür. Aynı zamanda su kaybını önlemeye de yardımcı olur.
Depolama: Özellikle tohumlarda bitkinin yeşermesinde ve büyümesinde kullanılmak üzere karbonhidratları depolar.

Bakteri Hücre Duvarı ve Özellikleri
Bazı bakterilerde de hücre çeperi olduğunu biliyoruz. Ancak hücre duvarı olmayan bakteriler de mevcuttur.
Bitki hücrelerinden farklı olarak, prokaryotik bakterideki hücre duvarı peptidoglikandan oluşur. Bu molekül, bakteri hücre duvarının yapısına özeldir. Peptidoglikan, şeker ve amino asitlerden oluşan bir polimerdir. Bu molekül hücre duvarına sertliğini verir ve bakterinin şekil almasına yardımcı olur. Peptidoglikan molekülleri, bakterinin hücre zarını çevreleyen ve koruyan tabakalar oluşturur.

Gram pozitif bakterideki hücre duvarı birkaç kat peptidoglikan içerir. Üst üste istiflenmiş tabakalar hücre duvarının kalınlığını arttırır.
Gram negatif bakterilerde hücre duvarı, daha düşük bir peptidoglikan yüzdesini içerdiğinden kalın değildir. Gram negatif bakteri hücre duvarında ayrıca bir dış (LPS) tabaka bulunur. LPS tabakası peptidoglikan tabakasını çevreler ve patojen bakterilerde (hastalık yapan bakterilerde) zehir görevi görür. LPS tabakası aynı zamanda gram negatif bakterileri penisilin türü belirli antibiyotiklere karşı korur.

Maddeler Halinde Hücre Çeperinin Özellikleri
Hücre çeperi ile ilgili buraya kadar öğrendiklerimizi maddeler halinde özetleyelim.

• Hücre çeperi bitki, mantar, bakteri, yosun ve bazı arkelerde görülür.
• Hücreye dayanıklılık ve desteklik sağlar.
• Geçirgendir (seçici geçirgen değildir.)
• Bitkilerde selüloz, bakterilerde peptidoglikan (şeker ve protein) mantarlarda ise kitin yapılıdır.
• Hücrenin diğer hücrelerle olan etkileşimde görev alır.
• Cansız bir yapıdır. Enerji harcamaz.