Arama


Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
16 Aralık 2017       Mesaj #5
Safi - avatarı
SMD MiSiM

ALP ER TONGA

Ad:  alpertunga2.JPG
Gösterim: 1054
Boyut:  34.2 KB

efsanevi türk hükümdarı ve destan kahramanı (öl. İ.Û. 626 ya da 623). İ.Ö. VII. yy.'da yaşayıp İranlIlar ile uzun savaşlara girişen Turan (Saka) hükümdarı olduğu ileri sürülüyor.

Onunla ilgili bilgiler çok eksik, dağınık ve çelişkilidir. Türk, İran, arap, hint, eski yunan ve asur kaynaklarında, değişik ad ve kişilikler altında, Alp Er Tonga’dan söz edilir, yaşamı, savaşları ve ölümü anlatılır. Kimi kaynaklara göre Alp Er Tonga, Türkler'in en eski atası olan Türk'ün soyundandır. Bu yüzden Göktürk, Uygur ve Karahanlı hükümdarları, kendilerini, onun soyundan gelmiş sayarlar. Divanü" lügat İt-Türk ve Kutadgu" Bilig, Alp Er Tonga'yı İran destanı Şehnâme'nin kahramanı Efrasiyab ile aynı kişi olarak tanıtır. Şehnâme ayrıntılar da bu yoldadır. Göktürk yazıtlarında ve Turfan’daki Bezeklik Budist tapınağı'nın duvarlarından birinde Alp Er Tonga ile ilgili kayıtlar vardır.

Zeki Velidi Togan, onun budist yanlısı ve Zerdüşt düşmanı olduğu, İranlIlar ile yaptığı savaşta da bu inançlarının etkisi bulunduğu kanısındadır. Ona göre, Alp Er Tonga ile ilgili destani birikimler, Oğuz Kağan destanı'nın ilk tabakasının oluşmasında etkili olmuştur. Ölümü üzerine düzenlenen yuğ töreniyle ilgili anıların ve söylenen sagunun 1 700 yıl kadar halk arasında yaşamış olması, Alp ErTonga'nın kişiliğinin Türkler için ne denli önemli olduğunu göstermeye yeterlidir.

Alp Er Tonga sagusu


Alp Er Tonga'nın öldürülmesi üzerine söylenen ve ancak 9 dörtlüğü elde edilmiş olan destan bölümü. XI. yy.'da Kaşgarlı Mahmut tarafından derlenmiş ve Divanü' Lügat it -Türk'ün çeşitli yerlerine örnek metin olarak serpiştirilmiştir. Söylenişinden 1 700 yıl sonra ve karahanlı türkçesiyle elde edilmiş olan bu saguya ait dörtlükler, büyük bir türk destanının parçaları olarak yorumlanmakta, en azından destanın tabakalaşmasında ve Alp Er Tonga geleneğinin yaşamasında etkili olduğu ileri sürülmektedir.

Sagunun bu dörtlüklerinde Alp Er Tonga'nın ölümüne duyulan üzüntü, dünyanın geçiciliği, sonunun ölüm olduğu, en büyük kahramanların bile sonunda yok olduğu, kötülerin güç kazandığı, erdemlilerin güçsüz düştüğü anlatılır. Düzenle nen yuğ töreninde beylerin deliler gibi at koşturduğu, kurtlar gibi uluyup yakalarını yırttığı ve halkın büyük bir yas içine girdiği vurgulanır.

Kaynak: Büyük Larousse
SİLENTİUM EST AURUM