Güneş’e Çarpan Manyetik Dalgaların İşlevi!

Bilim insanları, Güneş’e çarpan manyetik dalgaların Güneş atmosferinin ısıtılması ve Güneş rüzgarının hızlandırılmasında anahtar rolü olabileceğini keşfetti. İsveçli fizikçi ve mühendis Hannes Alfvén 1942’de, bir plazmaya göre hareket etmekte olan manyetizmadan dolayı ortaya çıkan yeni bir dalganın varlığını öngördü ki bu öngörüsü onu 1970 yılında Nobel Fizik Ödülü almaya götürdü. Onun öngörüsünden bu yana Alfvén dalgaları, nükleer reaktörler, kometleri çevreleyen gaz bulutu, laboratuvar deneyleri, tıbbi MRI görüntüleme ve en yakın yıldız Güneş’in atmosferindeki çok sayıda kaynakla ilişkilendirildi. Bilim insanları uzun yıllar boyunca bu dalgaların Güneş’in son derecede yüksek sıcaklıklarının sürdürülmesinde önemli bir işlevi olduğunu öne sürmüşlerdir.

Belfast Queen’s Üniversitesi Matematik ve Fizik Okulu’ndan bir araştırmacı, “Uzun süredir bilim insanları Alfvén dalgalarının Güneş yüzeyinden yukarı doğru, yüksek tabakalarda kırılarak müthiş miktarda enerjiyi ısı formunda salmak üzere seyahat ettiklerini öngördü. Son on yılda bilim insanları bu dalgaların varlığını kanıtlayabiliyorlardı, ama şimdiye kadar hareketlerini ısıya çevirme kabiliyetleri olduğuna dair doğrudan kanıt yoktu. Queen’s Üniversitesi’nde bizler, bir Güneş lekesindeki Alfvén dalgaları tarafından üretilen ısıyı tespit eden ve yerini belirleyen bir ekibe liderlik ettik. Bu teori 75 yıl önce öngörüldü, ama şimdi ilk kez kanıtımız var. Araştırmamız bu olayın, enerji reaktörleri ve tıbbi cihazlar gibi diğer alanlarda potansiyel olarak nasıl işe yarayacağını anlamak için yeni bir pencere açmaktadır” şeklinde açıklamada bulundu.

Bu uluslararası ekipte Belfast Queen’s Üniversitesi, Avusturya Uzay Araştırma Enstitüsü, Gürcistan Ilia Devlet Üniversitesi, ABD Ulusal Güneş Gözlemevi, İspanya Kanarya Adaları Astrofizik Enstitüsü; ABD Locheed Martin, ve ABD Northridge California Devlet Üniversitesi’nden araştırmacılar var. İlgili çalışmada Güneş lekelerinde görünen en şiddetli manyetik alanların analiz edilmesi için, New Mexico’daki (ABD) Dunn Güneş Teleskobu’nda elde edilmiş yüksek ayırma güçlü gözlemler ve bunların yanı sıra NASA’nın Solar Dynamics Gözlemevi’nin tamamlayıcı gözlemleri kullanılmıştır. Güneş lekelerinin hastanelerdeki modern MRI makinelerindeki gibi şiddetli alanları vardır, ama Dünya'dan çok daha büyüktürler.

Queen’s Üniversitesi’nden bir araştırmacı ise konuya dair “Güneş ışığını bileşen renklerine ayırmakla, uluslararası araştırma ekibimiz, kalsiyum ve demiri de içeren belli elementlerin Güneş atmosferinde bulunanlarının davranışını inceleyebilmiştir. Bu elementler çıkarıldığında, görüntü dizilerinde şiddetli ışık çakmaları (flash) belirlendi. Bu şiddetli çakmaların hepsinde, -süpersonik uçakların ses hızını aştıklarında ortaya çıkardıkları patlamalara benzer şekilde- enerjilerini şok dalgalarına dönüştüren Alfvén dalgalarının ayırıcı özellikleri (damgaları) vardı. Böylece şok dalgaları kendilerini çevreleyen plazmayı dalgalandırabilir ve böylece çok yüksek ısı üretebilirler. Süper bilgisayarlar kullanarak, verileri analiz edebildik ve Alfvén dalgalarının plazma sıcaklıklarını çevrelerindeki durgun sıcaklığın çok üzerine çıkarabileceklerini tarihte ilk kez gösterdik” yorumunu yaptı.

Kaynak: Science Daily / Nature Physics (29 Mayıs 2018)