Arama

Denizcilik - Tek Mesaj #3

Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
18 Eylül 2018       Mesaj #3
Safi - avatarı
SMD MiSiM

Çağdaş denizcilik


Buharlı gemi denizciliği Buhar makinesinin itici güç olarak kullanılmaya başlanması, XIX. yy. boyunca denizciliği tümden dönüşüme uğrattı.
XVIII. yy. başlarında Deniş Papin tarafından ileri sürülen düşünceyi yeniden gözden geçiren d’Auxiron, Follenay ve sonra Pörier, Jouffroy d'Abbans gibi transız teknisyenleri, gemilere buhar makineleri yerleştiren ilk kişilerdi (1774-1778). Jouffroy ikinci gemisini Saöne nehrinin akıntısına karşı seyrettirmeyi başardı (1783). Kısa bir süre sonra, Büyük Britanya’da, iskoçyalı Miller, makinist Symington'ın da yardımıyla saatte 7 mil hızla giden küçük bir vapur yaptı (1788). ABD’de John Fitch, 1790'da yine bu tür bir gemiyi Hudson nehrinde yüzdürdü. 1803’te amerikalı Fulton, Sen nehrinde yandan çarklı bir gemiyi seyrettirdi; 1806’da ABD'ye giderek, Hudson nehrinde Clermont adlı 100 tonluk vapuru hizmete soktu. Buharlı gemi denizciliği artık başlamıştı.

1819'da yandan çarklı ve yelkenli açık deniz gemisi Savannah, Liverpool’dan hareketle ABD'ye vararak iki kıtayı birbirine bağladı, ilk askeri geminin adı ise Sphinx'ti. 1829'da denize indirildi ve Cezayir seferiyle dikkati çekti. Ayrıca 1833'te yedeğindeki mavna üzerinde Mısır'dan Fransa'ya Luksor dikilitaşını taşıdı. 1853'te İngiltere’de 500, Fransa'da 82 vapur vardı. 1838’de Sirius, saatte 7 mil hızla Atlas okyanusu’nu geçti. ABD'de ise buhar itici gücünün asıl uygulama alanı nehir taşımacılığıydı: 1840’ta bu ülkede 1 000 feribot hizmet veriyordu. O dönemdeki tüm vapurlar yandan çarklıydı. Dalgalı denizde bu itici güç sisteminin sakıncalar yaratması ve dayanıksızlığı, açık deniz gemilerinde pervane düzeneğine geçilmesiyle sonuçlandı.

Fransız Sauvage, 1832’de bu yeni uygulamanın ilk ihtira beratını aldı. Fransızlar’ın deniz üstünde yaptığı ilk denemeler, isveçli Ericsson (1837) ve İngiliz Smith ile (1839) aşağı yukarı aynı anda gerçekleştirildi. Pervane kullanımı hızla yaygınlaştı ve İngiliz donanması da 1841'de bu tekniği benimsedi. Fransa’da bu tür gemilerin ilk örneği, Le Havre’lı Augustin Normand’ın ve 1842’de denize indirilen ve dönemin en hızlı gemisi olan (11 mil) Napolğoridu. ilk demir gemiler 1820’ye doğru yapıldı. Bu yapım biçimi, İngiliz mühendisi Brunel’in 1843’te demirden ve pervaneli ilk transatlantiğin planlarını çizmesini sağladı. Great Britain adlı bu gemi 3 000 ton ağırlığın- daydı. Yine Brunel, 1854'te de 211 m uzunluğunda yolcu gemisi Great Easterni tasarladı. 5 000 yolcu alabilen bu geminin iki makinesi (biri çarklar, öbürü pervane için), 6 direği, 5 bacası vardı. Great Eastern, Okyanus’u 19 kez geçti. Kârlı biçimde işletilmeyince kablo döşeme gemisi durumuna düştü. XIX. yy.’in ikinci yarısında, dünyada buharlı gemilerle yapılan düzenli seferler arttı. 1860’a doğru gemi yapımında demirin yerini çelik aldı. En görkemli gelişme, yolcu gemilerinde gözlendi. XIX. yy.'ın sonunda, İngiliz, amerikan, transız ve alman transatlantik şirketleri “mavi kurdele”yi elde etmek için rekabete girişerek Okyanus'un 6 günde geçilmesini sağladılar. 1900 de, dünyada toplam 20 000 vapur bulunmaktaydı. Fransa'da, 1870-1890 arasında "prim" denilen yasalarla desteklenen bu tür gemilerin yoğun biçimde yapımı, 1895’e doğru tümüyle durdu.

XX. yy.’ın ilk yarısında, önceki yüzyıla benzer bir devrim yaşanmadı. Ama değişik gemi tipleri bilim ve teknikteki ilerlemelerin etkisiyle sürekli bir evrim geçirdi, iki büyük dünya savaşı, neden olduğu büyük gemi kayıplarına rağmen, bu gelişmeyi durdurmadı, tam tersine hızlandırdı: dev gemi yapımı programları bu kayıpların giderilmesine, ticaretin artan gereksinimlerinin karşılanmasına olanak verdi. Birinci Dünya savaşı ertesinde, gücü sınırlı olan alternatif makinenin yanı sıra, hızlı gemilerde türbin ve harcaması daha hesaplı gemilerde Diesel motoru kullanılmaya başlandı. Yakıt olarak, kömürün yerini yavaş yavaş mazot aldı. Tüm gemilere telsiz yerleştirildi. 1937’de büyük yolcu gemilerinin ağırlığı 80 000 tona (Oueen Mary, Normandie), türbinlerinin gücü de 160 000 beygir gücüne (Atlas okyanusu'nun dört günde geçilmesi) ulaştı. 1952’de "mavi kurdele" rekoru yeni amerikan yolcu gemisi United States tarafından saatte 35,6 mil hızla kırıldı. Askeri gemilerin hız rekoru 45 mille transız muhribi Terrible' de kaldı. Ticaret filolarının yapısı, 1965'e doğru, çok büyük değişmeler geçirdi. Yüksek verimli yeni gemiler, yük gemileri, Container taşıyıcılar, sıvj gaz taşıyıcılar ve ayrıca petrol, mineral ve karışık ürün taşıyan gemilerin özel bir karışımı ortaya çıktı. Klasik yük gemisi liberty ship varlığın! sürdürdü. Yalnız yolcu taşıyan gemiler de uçakların rekabetine ve kimi kısa hatlan da yerlerini yolcuları ve arabalarını birlikte taşıyan car-ferry'lere (aktarma gemileri) bırakmalarına karşın ilgi görmeye devam etti. Tankerlerin yapım yüzdesi aralıksız yükseldi. (1960’ta dünya tonajının %30'u). Yükselen vergiler "lütuf” bandırası (Liberya, Panamâ gibi az vergi isteyen devletlerin filosu olma) çeken filoların hızla gelişmesine olanak tanıdı.
SİLENTİUM EST AURUM