İnsanın Evrimi
İnsanlığın kökleri Afrika'da yatar. İnsanlar bu kıtadan yayılarak dünyanın başka bölgelerine yerleşirken hem biyolojik, hem de kültürel bir evrim geçirdiler.

Homo sapiens ("akıllı insan") olarak bilinen modern insan, ortak fiziksel ve genetik özellikler taşıyan daha geniş primatlar kategorisinin çok yeni bir kolunu oluşturur. Fosil bulgular, modern insanın köklerinin Afrika'da yattığına işaret ediyor. İnsanlar bu kıtadan yaklaşık 100.000 yıl önce yayılarak başka bölgelere yerleştiler ve süreç içinde Avrupa'nın Neandertalları gibi daha eski insansıları ortadan kaldırdılar. Şempanzeler ortak ataya dayanma açısından insanların bugünkü en yakın akrabalarıdır. Aslında orangutan gibi diğer büyük insansı maymunlara göre insanlarla daha fazla genetik özelliği paylaşırlar.

İnsan Haline Geliş
İnsanlar diğer türlerden belirgin biçimde farklılaşmalarını sağlayan özelliklerini zamanla edindiler. İlk insansı Australopithecus yaklaşık 3 milyon yıl önce dik yürümeye başladı. Anlaşıldığı kadarıyla bu gelişme buzul çağında ormanların seyrelmesine ve kopuk ağaç kümelerinin bulunduğu savanların yaygınlaşmasına yol açan küresel iklim değişiminin sonucunda ortaya çıktı. Ağaçlarda barınan büyük insansı maymunlar dik yürüyen bu canlı türüne karşı dezavantajlı konuma düştü; çünkü bu tür yerde yiyecek arayabilir, açık alanları görebiliyor ve alet kullanabiliyordu.

Homo habilis gibi ilk insansılar yaklaşık 2 milyon yıl önce basir taş aletler yapıp kullanmaya yöneldi; o sırada daha büyük beyne sahip olmak diğer primat türleri karşısında insana avantaj sağladı. Homo habilis yiyecek için hem hayvan avlıyor. hem de meyve ve kök topluyordu. Daha iri Homo erectus 1,5-2 milyon yıl önce ortaya çıktı ve Afrika'dan çıkarak kuzey iklimlerine geçen ilk insan türü oldu. Bunun sebeplerinden biri beslenmede artan et oranının daha geniş avlanma alanları bulma ihtiyacını doğurması olabilir. Ateşin kullanılması da bu göçte bir rol oynamış olabilir. Sağlam yapılı Avrupa Neandertalları ile daha uzun boylu ve sıska Homo sapiens bu ilk insansı türlerinden gelişti. Modern insan yaklaşık 130.000 yıl önce Afrika'da ortaya çıktı. Daha önce Homo erectus'un yaptığı gibi 100.000 yıl kadar önce Arap Yarımadası'nı aşarak zamanla Avrupa, Asya, Avustralya ve Amerika'ya yayıldı. Bu kıtalarda binlerce yıl diğer ilk insanlarla bir arada yaşadı.

Kültürel Gelişim
Kültürel gelişim biyolojik evrimle bağlantılı bir insan özelliğidir. İnsan beyninin sürekli büyüyüp daha kıvrımlı hale gelişi ve öğrenmek için daha çok zaman fırsat veren uzun süreli çocukluk dönemi, ilk insanların dil ve kültürü geliştirmesini sağladı. En önemli dört psikolojik gelişme, soyut düşünme, plan yapma, buluşçuluk ve simgeleştirmeydi. İlk insanların özel aletler ve daha sonra kültürel törenler geliştirmesi bu nitelikler sayesindeydi.

Kaynak: NTV Yayınları