ATOM ÇAĞI ORTA YAŞTA
Yanı başımızda her gün bir savaş çıktı çıkacak diye yüreğimiz ağzımızda beklerken, içimizi yeni bir koku da sardı, acaba bu savaş olursa, bölgede nükleer ya da biyolojik bir silah kullanılacak mı? Bu silahlar kullanılırsa bize etkisi ne olur? Zehirli gazlarda, hastalık saçan virüslerden korunabilecek miyiz? Nükleer bir saldırıda ortaya çıkacak olan radyasyon, Türkiye nüfusunun kaçta kaçını etkileyecek? Gelecek nesiller bu radyasyon dalgası sonrasında hiç bilmediğimiz hastalıklarla mı tanışacak? Tüm bu kaygılar son derece haklı ve de ortadaki tehdit çok ciddi. Saddam Hüseyin'in elinde önemli bir miktarda kimyasal ve nükleer silah bulunduğu biliniyor. Amerika'nın resmi ağızları da Saddam Hüseyin'in bu silahları kullanması halinde aynı silahlarla cevap verileceği iddialarını yalanlamıyor. Anlayacağınız, Irak halkı için duyduğumuz kaygıların yanında, Türkiye için hissettiğimiz kaygılar sadece ekonomiyle bağlantılı değil. Bizim, çocuklarımızın, torunlarımızın ve hatta onların torunlarının da geleceği tehdit altında. İşte burnumuzun dibine gelen bu nükleer tehdidin geçmişi altmış yıl öncesine dayanıyor. Gizli bir devlet projesi olarak başlayan bu çalışmaların elinin bize ulaşacağını hangimiz düşünebilirdik ki? Dünyadaki ilk nükleer bombanın malzemesi, Amerika'da Graphite Reaktörü'nde üretilmişti.
4 KASIM 1943
Reaktörü kurmak için çalışan bilimadamlarından olan John Gillette, Oak RidgeUlusal Laboratuvarı'nın internet sitesinde, işin tamamlandığı günü büyük bir heyecanla anlatıyor. "Ben, diğer bilimadamları ve mühendisler bütün gün ve bütün gece tonlarca uranyum külçelerini grafittenten yapılma bir matriks üzerindeki boşluklara dikkatli bir biçimde yerleştirmekle uğraştık. Daha sonra, 4 kasım 1943 tarihinde, reaktör fikrine sıcak bakanların önde gelen isimlerinden Enrico Fermi sabah saat 5'te büyük bir sevinç çığlığı attı. Çünkü bu reaktör, dünyanın çalışan ilk reaktörüydü. İki ay sonra reaktör plutonyum üretti. Bu plutonyum daha sonra, II. Dünya Savaşı'nı sonlandıracak olan Japonya Nagasaki'ye atılan atom bombasının doldurulmasında kullanıldı". Yine internet sitesinde yer alan, reaktörün 60. yaşının kutlandığı toplantıdan Gillette'in sözleri, "Size söyleyebileceğim tek şey, reaktör çalıştığında, çok mutluyduk".
Bir zamanlar Graphite Reaktörü'nün bulunduğu yer şimdi tarihi bir alan, bu alan Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'nın da çekirdeğini oluşturmuş. Bölgenin tarihi Amerika açısından son derece önemli. Eskiden ülkenin en eski reaktörünün bulunduğu yerde şimdi Amerika'nın en eski laboratuvarı bulunuyor. Graphite reaktöründe, nükleer enerjiden ilk elektrik üretilmişti. Ayrıca reaktörde nükleer güce sahip akülerde kullanılan promethium elementi de imal edilmişti. Bu aküler yönlendirilmiş füzelerin akülerinde kullanılıyordu. Daha sonra Reaktör 1963 yılında kapanana kadar tıbbi, tarımsal ve endüstriyel radyoisotopların en önemli kaynağıydı.
HAYATIMIZIN YÖNÜ DEĞİŞTİ